Judd Apatow: The Return: Fascinerende doch matige rentree

Veel komieken verwerken jaren na hun doorbraak, wanneer hun leven ingrijpend is veranderd door faam, nog steeds alledaagse observaties in hun voorstellingen. Moedwillig verzwijgen types als Jerry Seinfeld dat ze zich allang niet meer begeven tussen de plebejers in New Yorkse volksbuurten waar je met de trein naartoe moet reizen. Maar hier is een evidente verklaring voor, als het gaat om het komedieambacht: iedereen zal ooit sterven, dus iedereen is gelijk. En herkenbaarheid speelt een sleutelrol in een goede act. Mensen lachen immers omdat ze zich in het materiaal van een komisch talent herkennen.

Multitalent Judd Apatow, bekend van films als Knocked Up en series als Girls, kiest in zijn allereerste comedy special voor een omgekeerde benadering: hij besluit uit te weiden over zijn beroemdheid. Of hij laat zijn bekendheid te pas en te onpas terugkomen in zijn voorstelling. De maker van Trainwreck en Funny People, uitgedost in een fonkelblauw pak, maakt ons deelgenoot van zijn eerste stand-up grappen in 25 jaar – toentertijd trad hij op met Adam Sandler en Jim Carrey. Gedurende de avond laat Apatow dia’s zien van beroemde mensen die hij heeft ontmoet, zoals Paul McCartney en president Brack Obama.

Hier staat iemand die het duidelijk niet voor het geld doet. Dat wordt beaamd: ‘Ik ruïneer vanavond mijn zelfverzekerdheid evenals mijn salaris.’ Maar is dat relevant? Seinfeld en Dave Chapelle doen het naar alle waarschijnlijkheid ook niet voor het geld, en zijn net als Apatow financieel onafhankelijk en bovenal een stuk beter in hun laatste voorstellingen. Het blijft gedurende het volle uur dan ook een beproeving om Apatows act serieus te nemen. Onder meer vanwege zijn voortdurende zoektocht naar bevestiging in de vorm van wanhopige vragen als: ‘Ja toch?’ Hoewel – ere wie ere toekomt – de anekdotes over zijn dochter Maude (‘Mijn vriendin Becca zegt dat je films te langdradig zijn’) bij vlagen boeien.

Dat Apatow een familieman is staat buiten kijf, met grappen als: ‘Ik ga niet blowen met mijn kinderen als ze achttien worden, want dan zouden ze me niet meer serieus nemen. Als ik in een stonede bui dingen heb gezegd als: ooit leefde je in mijn testikels.’ Later toont hij een foto waarin hij tijdens zijn studietijd flink moet overgeven, in de hoop dat zijn dochter straks op de campus niet dezelfde fouten begaat. Je vraagt je af of Apatows dappere poging meer een excuus is om in gesprek met zijn collega-komieken te kunnen pochen dat ook hij ooit een uur komedie heeft mogen laten verfilmen. Hoewel ‘de terugkeer’ geleidelijk meer de vorm krijgt van een TED-talk.

Wie geïnteresseerd is in de sympathieke Apatow, zijn privéleven en zijn politieke idealen, zal niettemin blijven kijken: daarvoor is Apatow weer net iets te interessant. Zijn aversie tegen Donald Trump is begrijpelijk, en ook uitleggerig. Ja, ook wij hopen dat die tape, waarin iets met plasseks gebeurt, ooit boven water komt. Waarop de getalenteerde scenarist/producent/regisseur – iets met schoenmaker en een leest – tegen het einde begint over zijn seksleven, met zijn vrouw, actrice Leslie Mann: ‘Snel een orgasme krijgen is tegelijkertijd een succes en een mislukking.’ Waarmee hij zoiets bedoelt als: voor de man is het fijn en beschamend (als je te snel bent).

Het is een weinig opzienbarende conclusie, gezien de talloze Apatow-achtige types – grijs en ietwat corpulent – in de zaal, die de komiek er na enkele minuten al weet uit te vissen: ‘Veel mannen zien eruit zoals ik. Niet knap; niet lelijk.’ Gelukkig komt de grappenmaker die zijn fascinerende doch matige rentree beleeft tegen het einde tot de conclusie dat ‘een droom is uitgekomen’. Laten we hopen dat niet alle voormalige stand-up komieken een kwart eeuw later op 50-jarige leeftijd nog gaan beproeven of ze het nog kunnen.