John Mulaney: Kid Gorgeous at Radio City: kleurloze voorstelling

Op een regenachtige avond oogt de façade van het gigantische Radio City Music Hall in New York romantischer dan ooit. In dit bouwwerk, één van de hoogtepunten uit het Art Deco-tijdperk, verzamelen zich zesduizend komediefans om getuige te zijn van de nieuwe voorstelling van de immens populaire John Mulaney. De komiek – gesoigneerd en wel, gekleed in een maatpak – wordt tijdens de gestileerde openingsscène naar het podium geleid als een schaap naar de slachtbank. Hij kijkt er bedaard bij, terwijl er mysterieuze orgelmuziek klinkt op de achtergrond. Dan verschijnt de man van het uur zelfverzekerd op het podium, dat net als het pand – ooit een vermaard filmtheater – opgetrokken is in Art Deco-stijl.

Mulaney verwijst naar deze grandeur, terwijl hij verzucht: ‘Dit is veel mooier dan ik van plan ben te gaan doen.’ Daarmee insinueert hij dat zijn act provocatief is, of op z’n minst uitdagend. Dat valt echter wel mee. De in Chicago opgegroeide komiek, die jarenlang als schrijver werkte bij Saturday Night Live, etaleert zich graag als de ideale schoonzoon. Hij voert grappen op over de dynamiek tussen zijn vader en moeder, en deelt graag herinneringen uit zijn jeugd. Zo berispte vaderlief zijn zoon ooit omdat hij niet ingreep tijdens het nodige duw- en trekwerk op het schoolplein: ‘In Nazi-Duitsland…’ Ergo: Mulaneys vader – een moralist pur sang - bediende zich weleens van een Godwin.

Ook zoonlief kan er wel wat van, getuige zijn zéér theatrale spel. De gastheer legt net zo goed de nadruk op de fysieke kant van komedie, met goed uitgevoerde slapstick, als op zijn bij vlagen venijnige monoloog, met een soort Broadway-achtige, uitbundige stijl tot gevolg, waarin relatief onschuldige grappen, zoals over het opgroeien in Chicago, de boventoon voeren. Daar kreeg hij als kind in de klas uitleg over ontvoeringen: ‘Het is wánneer je gekidnapt wordt, niet of…’ Mulaney grossiert in dergelijke oneliners, die klinken als de ondertitel van een slechte film. Net als zijn grap over studeren: ‘Dat is een hoer ten koste van 120.000 dollar. Je bent een idioot dat je verliefd op haar bent geworden; ze zal nooit meer iets voor je doen.’

Mulaney studeerde aan het prestigieuze Georgetown University – onder meer de alma mater van Bill Clinton. Tijdens dergelijke anekdotes plaats Mulaney zijn geprivilegieerde bestaan niet in een bredere context – denk aan het falende Amerikaanse onderwijssysteem. Dat hij – lees: zijn geprivilegieerde ouders – 120.000 dollar kon betalen beschouwt hij als vanzelfsprekend. Zijn metafoor voor Donald Trump – ‘het paard in het ziekenhuis’ – voelt al net zo kleurloos aan: alsof Mulaney met zijn bijkans zorgeloze leventje als tegenwicht nog wel iets moet opmerken over de Amerikaanse minkukel-president. Hoewel zijn vervolgrap bijzonder geestig is: ’10.000 kilometer verderop is er een nijlpaard die beweert dat hij een atoombom heeft waarmee hij het ziekenhuis wil verwoesten.’

De beste komieken zijn getormenteerde zielen – denk aan Bill Hicks, George Carlin of Richard Pryor – die hun ongenoegen op ongebruikelijke, oorspronkelijke manieren delen met hun publiek. Ze durven hun fans te schofferen, en abjecte uitspraken te doen. Mulaney is echter ongekend populair geworden met een ietwat naïevere en ook wel onschuldige vorm van humor. Fijnproevers zullen hun heil daarom ook elders zoeken, bijvoorbeeld bij een Mike Birbiglia. Deze komiek is net als Mulaney katholiek opgevoed, maar gebruikt die thematiek uit zijn jeugd – in Thank God For Jokes , ook bij Netflix te zien - juist als een hellevuur waar hij olie op kan gooien, in plaats van als de aanleiding om – zoals Mulaney – op quasi-geestige wijze psalmen te zingen.