Jerry Seinfeld: 23 Hours to Kill: de maestro in vorm

De meeste comedy specials die verschijnen bij streamingdiensten zijn vaak al máánden eerder gefilmd. Dat geldt ook voor de nieuwe voorstelling van Jerry Seinfeld: 23 Hours to Kill. De wereld is in korte tijd echter zo grondig veranderd dat de vraag rijst: is Seinfeld nog wel actueel? Hoe valt zijn nieuwe werk? De grap is dat bezien vanuit de coronacrisis Seinfelds observaties ironischer zijn dan ooit. Zoals wanneer hij aan het begin van de avond een klaagzang begint over het afspreken met vrienden. Wie gaat met wie? Met wiens auto? Waar gaan we eten? Met wie?

Het is klassiek Seinfeld. Zeuren over het alledaagse, de goedlachse misantroop uithangen. En beter nog: zeuren om dingen die nu in de lockdown even ongeoorloofd zijn. Seinfeld vervolgt: ‘Waarom zijn jóuw vrienden uitgerekend zo irritant?’ Met de nadruk dus op jouw. Mijn. Oftewel: als Seinfeld een andere vriendengroep heeft, dan vindt hij ze nog steeds onverminderd irritant. Het gras is altijd groener bij de buren; niets menselijks is hem vreemd. En, zo betoogt de komiek, nieuwe vrienden zoeken is ook geen oplossing, want dat is hem ook te veel moeite.

Dan wendt hij zich tot het publiek. Kijk, dit doen jullie, dit heet uitgaan. En straks gaan jullie naar huis. De mens verandert voortdurend van locatie – nog zoiets wat een ironische lading krijgt in de context van corona. Maar Seinfeld biedt troost: ‘Niemand wil ergens zijn.’ Want als het gras bij de buren dan groener is, dan wil je nooit zijn waar je bent. De grappenmaker betrekt het op hemzelf: waarom staat hij eigenlijk op het podium? Hij heeft genoeg geld, hij had ook elders kunnen zijn. Maar op die vraag heeft hij pijlsnel een antwoord: omdat hij van ze houdt, het publiek. En stiekem ook omdat Seinfeld – net als alle komieken – zijn bestaansrecht ontleent aan de lach.

Het zijn zulke simpele overpeinzingen. Waarvan je zou denken dat hij ze allemaal al weleens zou hebben gebezigd in nachtclubs en theaters. Maar Seinfeld schudt zo een keur aan nieuwe banaliteiten uit zijn mouw. Hij is in vorm. Het tweede gedeelte van de avond staat in het teken van introspectie. Dat betekent bij Seinfeld zeveren over het huwelijk, zijn huwelijk. En vooral over dat hij als 65-jarige niets meer wil ‘uitruilen, verbeteren en uitbreiden’. Evenals ‘iemand ontmoeten of nog iets leren’. Je zou kunnen stellen dat zijn koppigheid met de jaren alleen maar erger is geworden. Hoewel ouder worden voor de man op de bühne eerder een zegen is dan een vloek.

Hoe dan ook sorteert Seinfeld met zijn 'clean comedy' nog steeds een dubbel effect: zijn grappen zijn op het scherpst van de snede en bijzonder troostrijk. De komiek was altijd al een tamelijk apolitieke performer, en wie toe is aan een ferme dosis lichtzinnigheid kan nog altijd bij hem terecht.