Interview met Femke van der Laan

Stel je voor: twaalf uur ’s nachts, de radio staat op NPO 1. De nieuwslezer is klaar, er volgt een jingle van stemmig kopergeblaas en dan zegt de presentator (neem een ‘avondstem’ in gedachten): ‘Goedenacht, welkom bij Nooit meer slapen.’

Tot nu toe was ze vooral bekend als de ‘vrouw van’. Als de echtgenote van de in 2017 overleden Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan. Ze draagt zijn naam: Femke van der Laan, van geboorte Femke Graas. Programmamaker en journalist. Na vijf jaar is de ‘lichtheid’ in haar leven teruggekeerd, zei ze onlangs in De Volkskrant. Er zijn geen ‘sluiproutes’ langs de rouw, vertelde ze. ‘Daarvoor is het, zeker in de eerste periode, te allesomvattend. Het is de kunst weer zicht te krijgen op het leven erom heen.’

Van der Laan schreef twee boeken: Stad vol ballonnen en Aan de randen van de dag. En nu er weer zicht is op die lichtheid, nu er weer ruimte is voor dat leven eromheen, zei ze overtuigend ‘ja’ tegen een nieuwe, eervolle baan: Sinds 1 september is Femke van der Laan de nieuwe presentator van het VPRO-nachtprogramma Nooit meer slapen, een interview-programma met mensen uit de kunst, cultuur en actualiteit. Lotje IJzermans presenteert het radioprogramma op vrijdag, Van der Laan heeft de microfoon de vier andere werknachten van Pieter van der Wielen overgenomen.

We spreken met haar over de kwaliteit van een goed gesprek, over de vragen die zij stelt tot haar vaste slotwoorden: ‘Ik wens u nog een mooie nacht. ’We laten de ‘vrouw van’ voor wie zij is en maken kennis met de vrouw zélf. Welkom Femke van der Laan.

Ze lacht als ik haar dit intro voorlees. ‘De eindredacteur zou zeggen dat het veel te lang is. Haha. En trouwens, ik zeg aan het eind ook weleens wat anders dan “mooie nacht”. Alles mag behalve “welterusten”, want de luisteraar moet niet in slaap vallen.’

Net nog lag Femke van der Laan opgevouwen in een fauteuil op de VPRO-radioredactie haar gast voor vanavond voor te bereiden, inmiddels zit ze aan een vergadertafel tegenover me, twee papieren bekertjes met water tussen ons in. Toen de hoofdredacteur van Nooit meer slapenhaar belde met de woorden: ‘Heb je gehoord dat Pieter van der...’, antwoordde ze zonder de vraag af te wachten met een ‘ja’. Ze wist wat er ging komen. Ze wist dat Pieter van der Wielen met het programma stopte en dat ze een nieuwe presentator zochten. Van der Laan was een keer te gast bij het programma geweest, en haar stem was opgevallen. Een ‘avondstem’ heeft ze, kreeg ze te horen. Van der Laan maakte een pilot, werd aangenomen en nu zit ze hier.

‘Ik ben echt heel, heel erg blij met deze baan. Ik mag elke dag één uur in gesprek met iemand uit de kunst- en cultuursector. Niet om iemand te pakken of te framen, maar gewoon voor een goed gesprek. Een lang gesprek zonder vaste uitkomst.’

Je hebt geen ervaring met radio-interviews, hoe heb je je voorbereid? Ik heb koffie gedronken met Lotje (IJzer-mans), gebeld met haar, geoefend met haar. Met Pieter moet ik nog steeds koffie drinken, het is er nog niet van gekomen. Maar dan nog, ik ben blij met alle tips en trucs, uiteindelijk moet ik het als Femke van der Laan gaan doen. Dat staat ook in de taakomschrijving: dat je met eigen inbreng het programma maakt. Of zo. Ik ben er zodat jij mijn gast kan leren kennen, tegelijkertijd ben ik geen kleurloze vragensteller.

Lees verder in de VARAgids 42 vanaf bladzijde 10.