Interview: de makers van National Treasure over Jimmy Saville

Het is lastig National Treasure te kijken zonder te denken aan de zaak Jimmy Saville. De excentrieke Britse dj/tv-presentator had, zo bleek na zijn dood in 2011, gedurende zijn carrière honderden kinderen misbruikt. Toch wilde producent Marc Munden het verhaal breder trekken dan alleen de vraag wat er met een levende celebrity zou gebeuren als deze opeens aan het kruis wordt genageld met zulke beschuldigingen.

‘Het moest geen Britse versie van American Crime Story worden over Jimmy Saville, omdat in die zaak inmiddels geen twijfel meer is over zijn schuld’, legt de producer uit. ‘Maar wat mij juist interesseerde is de manier waarop bekende personen tegenwoordig bijna vogelvrij verklaard kunnen worden. Wat is de impact van zo’n affaire op een bekendheid, of op zijn of haar familie?’ Zijn medeproducent Jack Thorpe sprak met tientallen politiemensen, advocaten en andere gezagsdragers die met soortgelijke zaken te maken hebben gehad. ‘Wat mij vooral schokte, is het extreem lage aantal veroordelingen bij aanklachten van seksueel misbruik. Dit soort zaken is vaak ontzettend lastig te bewijzen tegenover een rechtbank. En dat terwijl, zo schatten wetenschappers, heel veel slachtoffers van seksueel misbruik al niet eens naar voren durven te komen met hun verhalen.’

Het was voor de Channel 4-serie van cruciaal belang dat de makers een hoofdrolspeler vonden die van presentator Paul een sympathiek persoon kon maken. ‘Het moet geen mens zijn dat het publiek meteen wantrouwt; je moet dúrven te twijfelen aan zijn schuld.’ Deze persoon vond Munden in Robbie Coltrane, bij het grote publiek tegenwoordig vooral bekend als Hagrid in de Harry Potter-films. ‘En al is de schuldvraag niet het belangrijkste motief in de serie, de kijker weet aan het slot van de laatste aflevering wel of Paul gedaan heeft wat hem ten laste wordt gelegd of niet. Maar er blijven nog genoeg onbeantwoorde vragen over, om de kijker met een heel onaangenaam gevoel op te zadelen.’

Munden leerde het vak op de sets van grote Britse regisseurs als Mike Leigh, Derek Jarman en Terence Davies. Toch richtte hij zich uiteindelijk vooral op televisie; hij maakte diverse documentaires voor de BBC en ontwikkelde de met een Emmy bekroonde cultserie Utopia. ‘Televisie biedt meer tijd en meer ruimte om verhalen en personages uit te werken’, legt de producent uit. In eerste instantie was National Treasure opgezet als een sociaal-realistisch drama. ‘We hebben het verhaal bewust gemengd met thriller-elementen, maar het moest ook weer geen whodunnit worden. Door het schemergebied tussen die verschillende genres op te zoeken, wordt de serie uiteindelijk lastiger te grijpen of in een hokje te stoppen, en dus interessanter.’