High Flying Bird: zijn NBA-spelers van de NBA?

Wil je NBA-fans de stuipen op het lijf jagen? Vertel ze dat er mogelijk een 'lockout' aankomt. Het is een ietwat vreemd Amerikaans fenomeen, de sportversie van een 'government shutdown'. Wanneer de eigenaren en de spelers het niet eens kunnen worden over de verdeling van de gelden, gaat de NBA ‘op slot’. Wedstrijden worden geschrapt, teams mogen niet handelen, en spelers mogen geen gebruik maken van de trainingsfaciliteiten. High Flying Bird, de nieuwe film van Steven Soderbergh ( Logan Lucky , Mosaic ), begint te midden van zo een (fictieve) lockout. De idealistische spelersvertegenwoordiger Ray Burke (André Holland uit Castle Rock ) loopt gespannen rond, want het conflict kost zijn agency geld.

De cliënten van Ray worden bovendien rusteloos, zeker rookie Erick Scott (Melvin Gregg). Hij is net de NBA binnengekomen en droomt al van de rijkdom en faam die hem ten dele zal vallen. Maar dat moet nog even wachten. Zolang de lockout loopt, kan hij noch zijn talenten tonen, noch zijn eerste salaris innen. Het gevolg: schimmige leningen en uit de hand gelopen Twitter-ruzies, die zijn carrière bedreigen nog voor deze goed en wel begonnen is. Ray moet dus snel handelen. Kan hij de eigenaren onder druk zetten om de lockout te beëindigen?

De NBA presenteert zich graag als een progressieve institutie, zeker ten opzichte van het aartsconservatieve NFL. Nadat afgelopen jaar een jonge, zwarte man werd neergeschoten in Milwaukee, sloot de eigenaar van de lokale Bucks zich aan bij de spelers, om eraan te herinneren dat ‘Black Lives Matter’. Coaches en sterspelers spreken zich, met expliciete toestemming van NBA-voorzitter Adam Silver, uit over sociale misstanden in de VS. Teams omarmen diversiteit en multiculturalisme, nemen vrouwen op in de trainingstaf, en laten journalisten volop verhalen schrijven over hoe dit allemaal bijdraagt aan hun successen.

In een tijd dat zoveel instituties niet zo goed weten om te gaan met de veranderingen in de wereld, heeft het omarmen van progressieve idealen de NBA zeker geen windeieren gelegd. Het groeit massaal en heeft inmiddels vestigingen op alle continenten, behalve Oceanië. Maar het is nog steeds een ‘business’ waar rijke, witte mannen de macht en controle over hebben. En de ‘werknemers’ zijn nog altijd overwegend jonge, zwarte mannen, afhankelijk van de nukken van hun bazen.

Voor Ray, die zijn cliënten het invloedrijke boek ‘The Revolt of the Black Athlete’ cadeau doet, biedt de lockout een uitgelezen kans om in ieder geval een deuk in deze hiërarchie te slaan. Stel dat je straatwedstrijden tussen de sterren live zou kunnen streamen op YouTube of Netflix, zonder tussenkomst van derde partijen? De basketballers zouden dan minder afhankelijk worden van eigenaren, en bovendien een groter deel van de inkomsten voor henzelf mogen houden. Dat is juridisch lastig, want georganiseerde wedstrijden tussen NBA-sterren zouden, zelfs wanneer ze buiten de NBA om gebeuren, als NBA-content kunnen worden gezien. In hoeverre zijn NBA-spelers NBA-bezit?

Het is geen verrassing dat dit verhaal, geschreven door de scenarist van Moonlight , Steven Soderbergh aantrok. Nadat hij Hollywood veroverde met hits als Out of Sight en Ocean’s Eleven raakte hij gedesillusioneerd en ging hij op zoek naar nieuwe productie- en distributiemethoden. Alles om de hoge heren te omzeilen en zo onafhankelijk mogelijk te werken. Dat leverde gemengde resultaten op en High Flying Bird – in twee weken gefilmd op een iPhone en gedistribueerd op Netflix - is daar een goed voorbeeld van.

Er valt genoeg plezier te beleven aan High Flying Bird. De film heeft spitsvondige dialogen, sterke acteerprestaties en een cynische, heldere visie op het grote geld, die waarschijnlijk niet zo sterk naar voren had kunnen komen wanneer Soderbergh met een grote studio had samengewerkt. Tegelijkertijd is het ook op te veel momenten zichtbaar dat de film inderdaad in twee weken is gefilmd met een iPhone. Er zijn shots die amateuristisch overkomen, simpelweg lelijk zijn, of zo overdreven naturalistisch zijn dat ze je uit de film halen. Je krijgt op bepaalde momenten het idee dat je naar een home-video zit te kijken, waar toevallig goede acteurs bij betrokken zijn. Een groter probleem is het Netflix-subplotje. Je kunt niet een Netflix-productie maken waarin Netflix de lockout oplost en vervolgens pretenderen onafhankelijk te zijn.