Eldorado: Everything the Nazis Hate: ontroerend en pijnlijk

In de jaren 20 van de vorige eeuw was een deel van Berlijn, al was het voor even, een bastion voor LHBTI’ers.

Tijdens het interbellum, de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, wordt Berlijn wel gekscherend 'de hoofdstad van de zonde’ genoemd. In tientallen nachtclubs voelen mensen uit de LHBTI-beweging (ja, dat is een anachronistische term die toen nog niet bestond) zich zeer thuis en veilig. Totdat Hitler aan de macht komt. In Eldorado: Everything the Nazis Hate laat documentairemaker Benjamin Cantu eerst zien hoezeer nachtclubs zoals de Eldorado een warm bad waren voor mensen uit de queergemeenschap. Daar konden ze zijn wie ze wilden zijn. Of zoals trans vrouw en activist Morgan M. Page stelt: 'Als je tot de marge van de samenleving behoort dan zoek je nog meer je toenadering tot je lotgenoten.'

Cantu illustreert deze gemeenschap met kleurrijke, burleske reconstructies die de relatieve en kortstondige vrijheid van de LHBTI-gemeenschap anno 1930 invoelbaar maken. Een van de frequente bezoekers van de Eldorado is SA-officier Ernst Röhm, een protegé van Hitler die eveneens homoseksueel is. Zijn seksualiteit wordt voor de naziputsch nog getolereerd, maar nadat de nazi’s aan de macht komen wordt alles wat ook maar iets te maken heeft met de LHBTI-beweging letterlijk en figuurlijk uit de weg geruimd. Dat laatste is een welbekende passage uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. In die zin is het spijtig dat de nadruk in Cantu’s film niet ligt op de hoogtij - daar ligt het goud waar het mythische gebied uit de titel naar verwijst. 

Wel is treffend hoe een queercommentator uitlegt dat met het aantreden van de nazi’s mensen niet ineens heteroseksueel werden. Zo’n bespiegeling is ook pijnlijk, omdat mensen ook vandaag de dag niet mogen zijn wie ze willen zijn. Maar ook omdat de misperceptie ontstaat dat je kiest voor je seksualiteit. Tegelijkertijd is dat iets wat de gemiddelde Nederlandse kijker met interesse in de LHBTI-geschiedenis al zal weten. Eldorado: Everything the Nazis Hate kiest in historisch opzicht door weer over bekende nazikopstukken te beginnen soms te veel voor de weg van de minste weerstand. De portretten van homo’s en lesbiennes uit die tijd zijn daarentegen zeer ontroerend, misschien wel omdat je hun lot wel kan raden. 

Eldorado: Everything the Nazis Hate, vanaf woensdag 28 juni 2023 bij Netflix