De Helleveeg: degelijke romanadaptatie

‘Tante kon zo virtuoos liegen dat ze er zelf in ging geloven’, aldus Albert Egberts (Benja Bruijning) over zijn intrigerende tante Tiny oftewel ‘Tientje Poets’, altijd driftig in de weer met haar helgele stofdoek. De stemming verzuurd wanneer Tiny (Hannah Hoekstra) langskomt. Niet alleen is haar smetvrees storend, maar ook haar vlijmscherpe tong waarmee ze een stoorzender wordt op iedere familiebijeenkomst.

De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van A.F.Th. van der Heijden uit 2013 – een aanvulling op zijn romancyclus De tandeloze tijd. De roman richt zich op de jeugdjaren van (anti-)held Albert Egberts en zijn fascinatie met tante Tiny, het jongere zusje van zijn moeder. Het verhaal omspant ruim 55 jaar.

Tiny groeit op in het trage Brabantse arbeidersmilieu van de jaren vijftig. Het is een verstikkend burgerlijk, katholiek klimaat waarin krampachtig wordt gesproken over seksualiteit, en waar het huwelijk een heilig goed is. Via tijdsprongen zie je hoe het vlotte, vrijgevochten meisje opgroeit tot de verbitterde vrouw die haar trauma verbergt, en haar woede met haar messcherpe tong uit tegen een ieder die ze tegenkomt.

Het script heeft veel expositie, en de tragiek van Tiny’s leven wordt er herhaaldelijk ingehamerd. De Helleveeg beslaat een periode van vijftig jaar waardoor het bij enkele plot-elementen aan de oppervlakte blijft hangen. Het merendeel van de film speelt zich af in de jaren vijftig, wat een miserabele periode was in Tiny’s leven. Ze wil het leven bij haar liefdeloze familie - die haar als hulp in het huishouden gebruikt - ontvluchten door te trouwen, maar haar minnaars haken door de geruchten al af voordat ze aan het altaar staan. Gelukkig heeft ze nog haar neefje Albert, die een speciale plek in haar leven inneemt. Aan hem vertelt ze spannende (erotisch getinte) verhalen, en kroelen ze samen in bed.

Regisseur en scriptschrijver André van Duren (De bende van Oss) heeft een ongekunstelde stijl die goed samengaat met het script. De film heeft degelijk acteerwerk, maar door de wol geverfde acteurs zoals Hadewych Minis, Anneke Blok en Gijs Scholten van Aschat kunnen eigenlijk weinig van zichzelf laten zien binnen hun rol. Het is Hannah Hoekstra die uitblinkt, en haar talent ten volle kan tentoonspreiden.

De Helleveeg is in de kern een sociaal portret over de hypocrisie die voortkwam uit het benauwende katholieke Brabant van de jaren vijftig. Een jonge vrouw werd onherstelbaar beschadigd door een zwijgzame cultuur.