De 21 beste filmrekwisieten ooit

Eerder legden we al uit dat rekwisieten gemaakt worden door een propmaster. Het Engelse woord ‘prop’ is een afkorting van ‘property’, omdat de voorwerpen toebehoren aan het personage op het toneel en het theatergezelschap zelf. De Nederlandse term rekwisiet is afgeleid van het Franse ‘requisite’, wat ‘het vereiste’ betekent. Een rekwisiet is letterlijk een voorwerp dat vereist is voor de film, en onder die noemer valt alles wat acteurs kunnen gebruiken in een scène. Het is niet hetzelfde als een kostuum, het setdecor, of de belichting (tenzij een lamp nadrukkelijk een rekwisiet is). Door de jaren heen hebben veel iconische rekwisieten het levenslicht gezien. Wij zetten de opvallendste op een rij.

Een gouden ticket is dé kans voor Charlie Bucket (Freddie Highmore) om de chocoladefabriek van dichtbij te bekijken. Maar dan moet hij eerst de juiste Wonka Bar openen. The Willy Wonka Candy Company is een bestaand Brits snoepmerk dat tegenwoordig onderdeel is van Nestlé. Het merk werd voor het eerst gelanceerd in 1971, toen de eerste filmadaptatie van Roald Dahls boek uitkwam in samenwerking met Quaker Oats. Het bedrijf kocht de rechten van het boek en financierde de film ter promotie van hun nieuwe Wonka Bar. De filmversie uit 1971 heet vanwege de chocoladereepmarketing Willy Wonka and the Chocolate Factory. Nadat Nestlé het merk overnam, bracht het bedrijf ter promotie van de nieuwe film in 2005 een reeks Wonka Bars uit met echte gouden tickets verstopt in de wikkel. Winnaars kregen een rondleiding van de Nestléfabrieken.

Sluimerende psychopaat Patrick Bateman (Christian Bale) presenteert vol trots zijn nieuwe visitekaartjes aan zijn competitieve vriendengroep. Tot zijn afschuw legt David Van Patten (Bill Sage) zijn eigen visitekaartje ernaast, die hoger gewaardeerd wordt door de mannen. Dan haalt Timothy Bryce (Justin Theroux) niet alleen zijn eigen visitekaartje maar ook van de succesvollere Paul Allen (Jared Leto) tevoorschijn. Hoewel alle kaartjes bijna identiek zijn aan elkaar, wordt Bateman bijna onpasselijk bij de aanblik van het smaakvolle ontwerp van Allen. Hij neemt zich voor Allen een kopje kleiner te maken. Het is opvallend dat alle vier de heren, die bij het bedrijf Pierce & Pierce werken, op hun kaartje de functietitel Vice President hebben staan, én allen hetzelfde telefoonnummer hebben. Ook staat er een spelfout op drie van de vier kaartjes: Aquisitions in plaats van Acquisitions.

Wat zit erin? We weten het nog steeds niet. Huurmoordenaars Jules Winnfield (Samuel L. Jackson) en Vincent Vega (John Travolta) moorden een groep dieven uit die het koffertje hebben gestolen van Marsellus Wallace (Ving Rhames). Het koffertje wordt diverse malen geopend, maar de inhoud nooit getoond. Wat erin zit, straalt een warm, goudgeel licht uit dat het gezicht verlicht van eenieder die het opent. Fantheorieën suggereren alles dat alles van goudstaven tot Gouda tot de inhoud kan behoren. De meest waarschijnlijke verklaring is dat het koffertje een klassieke MacGuffin is: een plotmechanisme dat bekend werd gemaakt door Hitchcock, die het beschreef als iets dat de plot in gang zet maar verder niet gedefinieerd wordt.

In Fight Club ontmoet het slapeloze hoofdpersonage (Edward Norton) anarchist Tyler Durden (Brad Pitt), een zeepverkoper met een voorliefde voor geweld. De zeep blijkt gedestilleerd te worden uit menselijk liposuctievet dat Durden uit vuilcontainers achter klinieken opduikt. Menselijk vet is ‘the best fat for making soap, because the salt balance is just right,’ aldus Durden. Hamvraag is natuurlijk: is dat mogelijk? Jazeker. Vroege zeepvormen werden gemaakt door het koken van dierlijk vet met een alkali zoals loog. Dierlijk vet is nog steeds een veelgebruikt bestanddeel van zeep. Kunstenaar Tim van der Mee creëerde vorig jaar nog zeep van liposuctievet als maatschappijkritisch schoolproject.

Drie films werden gewijd aan het erfstukje uit de Bagginsfamilie dat iets meer geschiedenis bleek te bevatten dan Bilbo verwacht had. Veel belangrijke rekwisieten passeren de revue in LOTR: de morgenster, het zwaard Andúril, de ster van Earendil. Maar die ene ring regeert natuurlijk. Volgens Tolkiens legende werd de gouden ring vervaardigd in de vuren van Orodriun, met een inscriptie in Elvenrunen: ‘Eén Ring om allen te regeren, één Ring om hen te vinden, één Ring die hen brengen zal en in duisternis binden.’ Het binden in de duisternis verwijst naar Mordor en degene die het sieraad smeedde: Sauron.

Wanneer Cobb (Leonardo DiCaprio) inbreekt in andermans dromen, vervagen de grenzen tussen droom en realiteit. Om zich ervan te verzekeren dat hij wakker is, draagt hij altijd zijn totem bij zich: een object waarvan alleen hij de ware aard kent. Cobbs totem is een simpele tractricoïde tol die van zijn vrouw Mal is geweest. Bij een test geeft Cobb de tol een draai. Blijft hij tollen, dan droomt hij nog. Valt de tol na verloop van tijd om, dan is hij wakker. Omdat de tol het verschil tussen waken en slapen aangeeft, is deze instrumentaal voor de plot van de film.

Genrebepalende slasher Friday the 13th staat bekend om moordenaar Jason Voorhees met zijn hockeymasker, en natuurlijk het ‘ki ki ki ma ma ma’ geluid. Maar Jason (Richard Brooker) pikte het iconische masker pas op in deel drie uit de reeks, van het gezicht van Shelly Finkelstein (Larry Zerner). De hockeyspeler droeg het masker om vriendin Vera (Catherine Parks) angst aan te jagen bij wijze van grap (voor Jason het masker van Shelly aftrok, droeg hij een strooien zak met een ooggat over zijn hoofd). Dit eerste hockey masker had drie rode chevrons, oftewel pijlen, aan weerszijden van de neus en tussen de ogen. In latere delen slijten de pijlen nagenoeg weg, en heeft het masker een grote scheur in het voorhoofd waar Voorhees werd geraakt door een bijl. In deel zeven wordt het hockeymasker in tweeën gespleten, waarna Jason in deel acht een nieuwe, gelere versie opduikt, eveneens met scheur in het voorhoofd.

Journalist Rachel (Naomi Watts) onderzoekt een mysterieus sterfgeval en komt een videoband des doods tegen. Eenieder die de band bekijkt, sterft binnen zeven dagen. Voorafgaand aan de release van de film verspreidde DreamWorks videobanden met de zogenaamde vervloekte beelden. Op de band zat een label die de vinder naar een website leidde, waar iemand die de video zogenaamd al bekeken had anderen waarschuwde dat deze vervloekt was.

Na de moord op haar familie krijgt de twaalfjarige Mathilda (Natalie Portman) een onconventionele opleiding van haar buurman Léon (Jean Reno), hij is namelijk een huurmoordenaar. Léon besteedt echter meer liefde aan zijn beste vriend: een kamerplant. Het is een Chinese Aglaonema, een bladhoudende plant die het hele jaar groen blijft. Mathilda verplant deze later in een veld. New York Times critic Janet Maslin merkte destijds in haar recensie van Léon droogjes op dat de Aglaonema een tropische plant is, en dat deze de eerstvolgende winter buiten niet zal overleven.

Zonder lightsaber kunnen Jedi’s weinig beginnen tegen de Imperial forces. De intergalactische sabel sloeg vele personages en lichaamsdelen neer, en is het favoriete wapen naar keuze van elke hoofdpersoon en alle fans. Special effects-expert John Stears won een Oscar voor zijn werk aan Star Wars IV: A New Hope. Stears is degene die de handvatten van de oorspronkelijke lightsabers samenstelde uit oude batterijen van cameraflitsers. Hij ontwierp het lemmet als driezijdige staven, bedekt met retroreflecterende vellen van Scotchlite – hetzelfde materiaal dat verkeersborden reflecterend maakt. Vervolgens werd een lichtbron naast de camera gepositioneerd, die licht richting de staven reflecteerde via een glasplaatje in een hoek van vijfenveertig graden. Op die manier leken de lightsabers op beeld te gloeien. Het eerste prototype voor Luke Skywalkers lightsaber werd gemaakt door set decorator Roger Christian, die kleine T-tracks (een soort sleufjes met T-vormige uitsparingen die meerdere nutten hebben in de bouw) toevoegde aan een oude cameraflitser. Dit prototype werd uiteindelijk gebruikt tijdens de opnames.

Het is dé Hitchcockklassieker: L.B. Jefferies (James Stewart) in een rolstoel met gebroken been met niets om hem af te leiden, behalve wat hij door het raam in de woonkamer ziet. Zijn beroep als fotograaf verraadt al zijn voyeuristische neigingen, maar bij gebrek aan vermaak gaat Jefferies over tot het regelrechte bespioneren van zijn buren. Als hij zijn verdachte achterbuurman in de smiezen krijgt, doet hij alles om beter zicht te krijgen. Al snel zit hij hele dagen met zijn verrekijker in de hand, soms zelfs met de telelens van zijn Exakta VX camera ervoor gehouden.

Jack Torrance (Jack Nicholson) neemt een baan aan als huismeester in het Overlook Hotel tijdens het winterseizoen. Zijn doel is om de tijd te vullen met het schrijven van zijn boek aan zijn Duitse 1968 Adler Universal 39 typemachine. Eén zinnetje komt wel erg vaak voor in dat boek: ‘All work and no play makes Jack a dull boy’. Regisseur Lee Unkrich, die in 2011 een Oscar won voor Toy Story 3, houdt de website The Overlook Hotel bij. Op de site, die geheel gewijd is aan The Shining, staat te lezen dat Kubrick dat beroemde zinnetje in vijf verschillende talen heeft opgenomen. Italiaans: Il mattino ha l’oro in bocca (de ochtend heeft goud in de mond). Duits: Was du heute kannst besorgen, das verschiebe nicht auf morgen (stel niet uit tot morgen wat je vandaag kan doen). Spaans: No por mucho madrugar amanece más temprano (vroeger opstaan doet de zon niet sneller opkomen). Frans: Un Tiens vaut mieux que deux Tu l’auras (één ‘alsjeblieft’ is meer waard dan twee die je later krijgt). Overigens maakt Jacks typemachine een kleine transformatie door; tijdens de film verandert de typemachine van lichtbruin naar een blauwe kleur.

Hoe zou King Arthur (Graham Chapman) ooit zijn queeste kunnen volbrengen zonder Patsy (Terry Gilliam), die het geluid van een galopperend paard imiteert met twee halve kokosnoten? Dit geintje vond zijn oorsprong in het budgettaire probleem dat de Monty Python-crew had, waardoor ze zich geen echte paarden konden veroorloven. Met de BBC-hoorspelen in gedachten, kwamen ze op het idee van kokosnoten als zichtbaar geluidseffect.

Voormalige tennisprof Tony Wendice (Ray Milland) betrapt zijn vrouw Margot (Grace Kelly) op een affaire. In plaats van haar te confronteren met de waarheid, beraamt hij haar moord tot in detail. Het plan staat of valt echter met de locatie van één object: Margots huissleutel.

Er vallen genoeg doden in Fargo, maar de bloederigste scène is toch echt die waarin Gaear Grimsrud (Peter Stormare) zich van een lijk probeert te ontdoen met een houtversnipperaar. Volgens productieontwerper Rick Heinrichs was Wood Chuck het oorspronkelijke merk van de machine, maar moest het team de naam verbergen omdat geen bedrijf ooit toestemming zou geven om op die manier in een film gebruikt te worden. Heinrichs gaf het ding een likje gele verf en doopte het de Eager Beaver. De scène werd goed voorbereid, want als het bloed eenmaal verspreid was, werd het erg lastig om nog over te doen. Het oorspronkelijke filmrekwisiet én diens stunt double worden nu trots tentoongesteld in het echte stadje Fargo. Leuk detail: het been steekt er nog steeds uit.

Het zijn de jaren ’70 en Ron Burgundy (Will Ferrell) en zijn mannen regeren als nieuwslezers, totdat Veronica Corningstone (Christina Applegate) verschijnt. Het clubje voelt zich niet alleen bedreigd door de nieuwe aanwinst, maar probeert haar ook te versieren. Brian Fantana (Paul Rudd) besluit zijn geheime wapen tevoorschijn te halen: Sex Panther. Het sinusbrandende parfum is illegaal in negen landen en bevat volgens Brian echte stukjes panter. Het heeft voor Brian helaas niet het beoogde effect, maar Sex Panther is wel te koop voor de fans. De slogan leest: ‘60% of the time, it works every time’. Volgens de website heeft de cologne topnoten van jeneverbes met een akkoord van frisse lucht, en een hart van lavendel en sensuele muskus. ‘You might not have an apartment filled with rich mahogany and many leather-bound books, but you can smell like you do.’

In een dystopische toekomst beraamt de mysterieuze V (Hugo Weaving) een plan om de fascistische Britse regering omver te werpen op eenzelfde wijze als Guy Fawkes het ooit probeerde: met een knal. Zijn Guy Fawkes-masker schermt zijn identiteit af, waardoor zelfs volgeling Evey (Natalie Portman) niet weet hoe hij eruitziet. Het masker staat ook symbool voor de kracht van eenheid; wanneer het volk samenkomt in grote getale dragen ze allen het masker. De film V for Vendetta is gebaseerd op het stripboek van Alan Moore, dat geïllustreerd werd door David Lloyd. Lloyd ontwierp het nu beroemde protestmasker met de groteske grimas en rode wangen.

Zero Moustafa (Tony Revolori) werkt als lobbyjongen voor Monsieur Gustave (Ralph Fiennes), de legendarische conciërge van het Grand Budapest Hotel in Zubrowka. De favoriete banketbakker van Gustave is Mendl’s, waar Agatha (Saoirse Ronan) haar gebakjes inpakt in vierkante, pastelkleurige doosjes. De doosjes van Mendl’s figureren in de gehele film, en vervullen hier en daar zelfs een belangrijke rol. De gebakjes die in de film figureren werden gemaakt door een bakker in Görlitz, het plaatsje in Duitsland waar het grootste deel van de film is opgenomen. De bakker kreeg de opdracht een variatie te maken op het klassieke ‘religieuse’ nonnengebakje, waarbij twee chocoladesoezen op elkaar zijn gestapeld om op een non in habijt te lijken. Andersons versie is iets minder kuis, en heet de ‘courtesan au chocolat’.

Als Amélie Poulain (Audrey Tautou) een verstopt doosje met memorabilia ontdekt achter haar badkamermuur, besluit ze het te retourneren aan de oorspronkelijke eigenaar. Verrukt over de uitkomst van haar goede daad, vat ze het plan op om anderen te helpen. Bovenaan de lijst staat haar vader Raphael (Rufus), wiens geliefde tuinkabouter ze ontvreemdt uit de voortuin. Een bevriende stewardess neemt het beeldje mee op reis en fotografeert het op exotische locaties. Amélie verstuurt de foto’s als ansichtkaarten naar haar vader, in de hoop hem zo te bewegen tot het maken van zijn eerste reis. Dit idee werd geïnspireerd door eerdere gelijksoortige grappen met tuinkabouters die het nieuws haalden in Australië, Engeland en Frankrijk tijdens de jaren tachtig en negentig. Zo heeft Frankrijk een heus ‘Front de libération des Nains de Jardins’, het Tuinkabouter Bevrijdingsfront, die als doel heeft de tuinkabouters te bevrijden en uit te zetten in het wild. Het beeldje van Amélies vader is eigenlijk Al, de tuinkabouter met kruiwagen uit de Woodland Gnome collection. De filmmakers hebben zijn baard witter gemaakt, zijn broek rood geschilderd en de kruiwagen weggehaald, maar aan de openingen in zijn handen is nog te zien dat hij deze ooit vast had.

Deze kerstklassieker is het verhaal van Ralphie Parker (Peter Billingsley) en zijn BB gun, maar werd onsterfelijk vanwege een ander object: de beenlamp. Ralphie’s vader, Mr. Parker (Darren McGavin), wint de hoofdprijs in een wedstrijd uitgeschreven door een regionaal tijdschrift. Als de prijs arriveert, is Mrs. Parker (Melinda Dillon) allerminst gecharmeerd. Jean Shepherd, de auteur van het boek waarop de film is gebaseerd, werd voor de beenlamp geïnspireerd door een reclame van Nehi Soda, waarop een paar vrouwenbenen te zien is naast een fles frisdrank. Productieontwerper Reuben Freed creëerde vervolgens het ontwerp dat in de film te zien is, en probeerde diverse soorten lampenkap uit voor hij zich definitief vastlegde op een gele kap met zwarte franje. Overigens bestaat het oorspronkelijke rekwisiet niet meer; geen van de drie versies die in de film werden gebruikt hebben de opnames overleefd. Dat is ook te zien in de scène waarin de lamp breekt: in verschillende shots is de lamp op verschillende wijzen gebroken.

Op kerstavond strandt FedEx-medewerker Chuck Noland (Tom Hanks) op een onbewoond eiland, nadat zijn vliegtuig vol pakketjes een snoekduik maakt richting zee. Ook de pakjes spoelen aan, waaronder eentje met een volleybal erin. Naarmate de tijd vordert, wordt het lastig voor Chuck om zijn gezonde verstand te bewaren. Hij verwondt zijn hand tijdens het aansteken van een kampvuur en smijt in woede de volleybal weg. Het laat een bloederige handafdruk achter, waar hij een gezichtje in tekent. De bal, van het merk Wilson Sporting Goods, wordt Chucks enige vriend die de eenzaamheid verlicht. Wilson won daarna de Critics Choice Award voor Best Inanimate Object. Het was scenarist William Broyles Jr. die op het idee kwam toen hij zichzelf een week lang dwong te overleven op een geïsoleerd strand. Tijdens die week spoelde een volleybal aan, wat de inspiratie vormde voor dit sterke staaltje product placement. Het kwakkelende bedrijf Wilson Sporting Goods deed goede zaken na het succes van de film, en nam de bloederige volleybal op in de collectie Een van de oorspronkelijke Wilson-rekwisieten werd kort na uitkomst van Castaway voor 18.500 dollar geveild en kwam in handen van voormalige FedEx-CEO Ken May.