Column: verandering stagneert bij Emmy’s

Afgelopen week las ik Pictures at a Revolution: Five Movies and the Birth of New Hollywood (2007). Journalist Mark Harris omschrijft hierin hoe de Amerikaanse filmindustrie in de periode 1966-1968 in een transitiefase belandt. Kort gezegd beginnen innovatieve films met verhalen van het nu (The Graduate, 1967) het in die periode te winnen van traditionelere cinema (The Sound of Music, 1965). Meer jongeren gaan naar de bioscoop, en de censuur – bloot was in die tijd niet doodgewoon in de Amerikaanse cinema – staat onder druk. Dus ontstaat er een soort fluwelen revolutie. Waarin progressieve krachten het – al is het voor even, zie de jaren tachtig – winnen van het establishment.

Wat Harris met zijn boek, dat in 2007 verscheen, onder meer aantoont is hoe moeilijk het is om een status quo te doorbreken. Veel verworvenheden – waaronder de roep om meer zwarte acteurs, en meer scenario’s uit de kokers van mensen van kleur – verdwijnen ergens halverwege de jaren zeventig alweer als sneeuw voor de zon. Met Pictures at a Revolution in mijn achterhoofd keek ik deze week naar de bekendmaking van de nominaties voor de Emmy’s. Met lede ogen zag ik aan hoe Emily in Paris werd genomineerd – dat deze kwakzalverij zo populair is onder de stemmers, spreekt boekdelen.

Maar ik heb het liever over de zogeheten ‘snubs’, de opzichtige omissies. Dat zijn er een aantal, maar ik bespreek er twee: Small Axe en The Underground Railroad. Twee van de meest imposante televisietitels van het jaar. Tijdschrift Rolling Stone schrijft ook over deze twee opmerkelijke afwezigen en merkte nog eens op dat dit in een jaar is dat de oogst sowieso al mager is dankzij de coronapandemie. Er was überhaupt al een stuk minder te nomineren dan in vorige jaren. Toch zijn de twee titels – waarin de twee makers een deel van de (onderbelichte) zwarte geschiedenis belichten – over het hoofd gezien.

Hoe kan dat? Ik vermoed dat veel stemmers van de Television Academy Small Axe en The Underground Railroad niet hebben gezien. Het zijn geen laagdrempelige drama’s die je tijdens het koken even aanzet. Bovendien heeft Small Axe geleden onder de discussie of de vijf speelfilms van Steve McQueen over het leven van Caribische Britten in Londen in de jaren zestig en zeventig niet een televisiereeks zijn. The Underground Railroad daarentegen is zonder uitzondering een moeilijke zit. Uitgesponnen, met aangrijpende beelden van de Amerikaanse slavernij. Tien uur opgetrokken in de soms dromerige stijl waar Barry Jenkins om bekendstaat. Het is niet makkelijk verteerbaar, maar wel ontzettend overdonderend.

McQueen en Jenkins zochten beiden naar een geschikte visuele en narratieve vorm om (een deel van) de zwarte geschiedenis te verbeelden. En kwamen misschien wel tot de conclusie dat iets nieuws – iets uitdagends, iets diepgaands – beter past bij hun meeslepende onderwerpen. Oftewel: Small Axe en The Underground Railroad zijn niet ‘leuk’ of ‘erg onderhoudend’, en lijken niet op andere televisiedrama’s. Beide titels zijn wel mooie voorbeelden van experimenten en van veranderingen binnen een discipline. En wat ik van Mark Harris heb geleerd is dat dit proces van verandering gaat met drie stappen vooruit (de roepen om inclusiviteit, de laatste jaren) en twee stappen terug (het is kwalijk dat twee zwarte filmmakers geen erkenning krijgen voor hun meesterwerken).

Hopelijk volgend jaar dan de gehoopte revolutie!