Column Sinan Can: IPapi Movses

Papi Movses was, met zijn 105 jaar, de oudste man die ik ooit ontmoette. Ruim vijf jaar geleden spraken we elkaar in de tuin bij zijn huis in een klein dorp in Armenië. Ik denk nog vaak terug aan deze ontmoeting. Vooral als de Armeense genocide weer eens op de Nederlandse politieke agenda staat, zoals afgelopen week. Het is een terugkerende discussie over of er 100 jaar geleden wel of niet door de Turken volkerenmoord is gepleegd op de Armeniërs. De Turkse leiders blijven de verdrietige gebeurtenissen al meer dan een eeuw hardnekkig ontkennen. Movses was toen de gebeurtenissen in 1915 zich voltrokken vijf jaar oud en hij had zijn moeder, broers en zus verloren. Met zijn vader werd hij op een dodenmars gezet richting de Syrische woestijn. Onderweg overleed zijn vader en de kleine Movses kwam terecht in een weeshuis. Decennia later verhuisde hij naar het huidige Armenië. Ruim een eeuw leefde hij met de pijn en het immense verdriet.

En daar stond ik voor hem: een Nederlandse journalist met Turks roots. Achterkleinkind van een man die Armenen had verjaagd en hun landerijen had ingepikt. Ik had niks misdaan maar voelde de pijn van Movses diep in mijn hart. Ik wilde me met hem verzoenen, hem omarmen en duizendmaal sorry zeggen voor wat hem was overkomen. Papi Movses liet een staaltje medemenselijkheid zien, vol vergeving en liefde. Hij vroeg me of ik zijn laatste wens in vervulling kon laten gaan: hem meenemen naar het kleine dorp op de Musah-berg in het zuiden van Turkije waar hij vandaan kwam. Ik had hem willen dragen, maar de grens tussen Armenië en Turkije was en is nog steeds dicht en hij was ook niet sterk genoeg voor zo’n lange reis. Een aantal jaar geleden is Papi Movses overleden. Een Armeense fotograaf heeft zijn foto naar het dorpje gebracht. Elke keer als de discussie over die genocide oplaait denk ik aan Papi Movses, aan zijn vergevingsgezindheid en de stevige knuffel die ik kreeg. Een groots gebaar. Hopelijk maak ik de erkenning van de genocide en de verzoening nog mee.Voor Papi Movses en al die anderen.

Meer Sinan Can? Lees iedere week zijn column in de VARAgids!