Column Sinan Can: Derwisj Cemal

Ik ben, ongeveer 11 jaar oud, met mijn ouders en broertje op vakantie in Turkije. Om precies te zijn in de stad Bursa in het westen van Turkije, van waaruit ooit de opmars van de Ottomanen begon tot wat een wereldrijk zou worden. We zijn met de auto vanuit Nederland gekomen, wat de goedkoopste manier was voor mijn ouders die het toen niet zo breed hadden. 

Inmiddels zijn alle voorbereidingen getroffen voor de terugtocht naar huis oftewel naar Nijmegen. We rijden in de avond Bursa uit. Niet veel later staat er opeens een man voor onze auto. Het is een wat oudere man. Zijn kleding is kapot en hij zit onder het vuil. Mijn vader stopt de auto en stapt uit. Ik stap ook uit, ik dacht dat het een zwerver was die om geld of eten zou vragen. Niet vreemd in een land waar de armoede heel zichtbaar was en nog steeds is. De man heet Cemal en hij is heel vriendelijk, geeft mijn vader een knuffel en legt een hand op zijn schouder. Ik hoor dat hij tegen mijn vader zegt: ‘Wees niet bang: alleen het materiële zal vergaan, jij en je gezin zullen gezond blijven. Ik begrijp er niks van, mijn vader bedankt hem, we stappen in en rijden verder.

Precies een jaar later krijgt onze auto een klapband op de snelweg in de buurt van Nieuwegein. We gaan twee keer over de kop en de auto is total loss. Mijn ooms denken bij het zien van de auto dat wij allemaal zijn omgekomen. Maar wij zijn alle vier ongedeerd, mijn vader heeft slechts een snijwond op zijn hoofd. In het ziekenhuis waar we voor controle naartoe moeten, denk ik aan de man die had gezegd dat alleen het materiële zou vergaan. Pas op volwassen leeftijd begrijp ik dat de man een derwisj was, een geestelijke die het soefisme volgt, een niet-dogmatische, pacifistische en humanistische tak van de islam. Een derwisj legt een gelofte af van armoede, net als een bedelmonnik. Maar de derwisj doet niet alleen een gelofte van armoede, hij doet ook afstand van heel veel aardse dingen, zoals haat, wrok en nijd. Hij is erop gericht zijn ego klein te houden, liefst helemaal af te breken.

Ik denk nog vaak aan hem.

Meer Sinan Can? Lees iedere week zijn column in de VARAgids!