Bioscooppremière: The Death of Stalin

Dat 1953 al een tijdje geleden is en misschien niet iedereen meer weet wie Stalin, Beria en Chroesjtsjov ook alweer precies waren, is geen enkel probleem, want de Schotse regisseur Armando Iannucci ( Veep , In The Loop) introduceert ze met zoveel kracht en vaart dat je snel overzicht hebt. Na de dood van de zeer gevreesde leider van de Sovjet-Unie, voor wiens lijk zijn ondergeschikten zelfs nog bang zijn, ontbrandt een strijd tussen de overgebleven leden van het politbureau. Vooral tussen de meedogenloze moordenaar en verkrachter Beria (hoofd van de geheime dienst) en de minister en latere opvolger van Stalin, Nikita Chroesjtsjov, die hier weergaloos wordt gespeeld door Steve Buscemi. Woedend baant hij zich een weg door de hevige strijd om de macht en de pogingen van alle betrokkenen om hun huid te redden. Want in de cirkel rond Stalin, dood of levend, vielen talrijke doden.

Het verontrustende aan The Death of Stalin is dat je veel van de politieke machinaties herkent van het Acht Uur Journaal en dat de grens tussen farce en fataal drama zo dun is; dictators zijn lachwekkende hypocriete ijdeltuiten, maar wel met de macht over leven en dood. De deportaties en executies die continu op de achtergrond te zien zijn terwijl de heren en enkele dames elkaar schreeuwend in de haren vliegen, geven een ijzig randje aan de lachsalvo's die voortdurend in je opwellen tijdens het kijken; dit is Monty Python op dubbele snelheid, eigenlijk, en dus toepasselijk dat Michael Palin meedoet.

De keuze van regisseur Iannucci om de vormgeving strikt (en prachtig) Russisch te houden, maar de acteurs geen Russische accenten op te leggen en volledig los te laten gaan in hun moedertaal, werkt heel goed. Het ensemble heeft veel gerepeteerd samen en is enorm op dreef - de oneliners vliegen om je oren - en het is extra grappig om woorden als 'fuck' en 'horseshit' uit de monden van Russische leiders uit de jaren vijftig te horen komen. Door de keuze voor hedendaags taalgebruik trekt Iannucci dit tijdloze verhaal over dictators ongenadig door naar het heden, waar het gezien de 'sterke leiders' die overal ter wereld opduiken, ook thuishoort.

Het feit dat de film in Rusland verboden is, is een wrang soort reclame voor The Death of Stalin. De trailer is dat ook, maar doet de tomeloze vaart en geestigheid van de film niet genoeg recht, daarvoor moet je dus naar de bioscoop. Bedenk tijdens het kijken dat er weliswaar enige vrijheid is genomen met de chronologie van de feiten, maar dat dit verhaal in essentie helaas gewoon waarheid is.