Bioscooppremière: Double Indemnity

Een verzekeringsverkoper gaat finaal ten onder aan een femme fatale. En hoe. Double Indemnity is de essentie van noir; een oogverblindend loeder van een vrouw spant een man die zichzelf schromelijk overschat voor haar karretje. Veel scherpe dialogen, vergeleken met nu weinig 'actie', maar doden vallen er wel en uiteraard is Los Angeles de locatie.

'Double Indemnity' is een verzekeringsterm en betekent zoiets als 'dubbele schadevergoeding'. Je krijgt dan tweemaal zoveel uitbetaald als bijvoorbeeld je man een levensverzekering heeft en hij een dodelijk ongeval krijgt. De heer Dietrichson, een schoft van een vent die getrouwd is met de blonde godin Phyllis (Barbara Stanwyck), heeft zo'n levensverzekering helaas niet. Maar daar kan wat Phyllis betreft snel verandering in komen, als op een dag de boomlange en zelfverzekerde rokkenjager Walter (Fred MacMurray) bij de Dietrichsons aanbelt. Hij verkoopt verzekeringen, dus dat treft.

Walter valt nog vóór ze de trap is afgedaald als een blok voor Phyllis, wisselt wat schunnige dialogen met haar uit die op - of eigenlijk net iets óver - het randje zijn wat betreft de filmcensuur in die tijd, en de afloop laat zich raden. De manier waarop alles naar de vaantjes gaat is echter beslist verrassend; het inventieve en geestige scenario is van regisseur Billy Wilder zelf en van Raymond Chandler, geestelijk vader van de literaire detective Philip Marlowe en schrijver van het beroemde boek The Big Sleep. Double Indemnity zelf is ook oorspronkelijk een roman, van James M. Cain, ook de schrijver van The Postman Always Rings Twice. Chandler en Cain zijn de vaders van de 'hard boiled detective' in boekvorm, Billy Wilder is één van de grootmeesters van het genre in de bioscoop; ook Sunset Boulevard (1950) is van zijn hand.

Door deze combinatie van talent is Double Indemnity achteraf bezien één van de echt essentiële Amerikaanse misdaadfilms van zijn tijd en, hoewel deels uiteraard gedateerd, ook duidelijk de inspiratiebron van vele latere regisseurs. Paul Verhoevens film Basic Instinct is bijvoorbeeld in de kern een moderne (en zeer geslaagde) versie van Double Indemnity.

Ondanks de 74 jaar die sinds de première van Double Indemnity zijn verstreken, is de film dus in veel opzichten - vooral die dialogen, kostuums en de prachtige zwart-witte vormgeving - nog enorm cool en erg interessant voor cinefielen, zeker omdat hij al heel lang niet in deze kwaliteit in de bioscoop te zien was. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld Sunset Boulevard en Some Like it Hot, want ook deze en andere (gerestaureerde) films van Billy Wilder gaan de komende maanden weer in landelijke roulatie: zie Eye Filmmuseum voor het programma.