At the Heart of Gold: Inside the USA Gymnastics Scandal: conventioneel maar noodzakelijk

Wat doen al die mannen, veelal macho’s met grote ego’s, toch bij het vrouwenturnen? In At the Heart of Gold: Inside the USA Gymnastics Scandal blijkt dat ze weinig goeds in de zin hebben. Ze – trainers, voorzitters - zijn medeplichtig aan het verdoezelen van de gruwelijke handelingen van serieverkrachter en bondsarts Larry Nassar, die zich jarenlang kon vergrijpen aan piepjonge turnsterren in spé. En dan is turnen op topniveau al een verkapte vorm van kindermishandeling, laten we wel wezen. Binnen zo’n cultuur hadden betrokkenen er geen moeite mee om de andere kant op te kijken, terwijl Nassar ‘vaginal adjustments’ toepaste bij z’n cliënten.

Turnsters kwamen steevast bij Nassar voor pijnbestrijding, en werden er door de met overredingskracht gezegende sociopaat van overtuigd dat het voor hem noodzakelijk was om hun vagina’s te toucheren. In de documentaire komt een trits slachtoffers aan het woord, die vaak de allereerste keer het artsenbezoek aflegden met hun ouders, die klaarblijkelijk dachten dat de merkwaardige behandeling gemeengoed was. (Later in de film blijkt ook dat een vader na de ontboezeming van zijn dochter zelfmoord heeft gepleegd, vanwege schuldgevoelens.) Het plezier dat de vrouwen hadden in topsport, werd hen afgenomen.

Documentairemaker Erin Lee Carr vertelt het schandaal – dat ook in Nederland de krantenkoppen bereikte – in drie akten. In het eerste hoofdstuk steekt ze de loftrompet af over de gymsport (het is een incarnatie van de Amerikaanse droom waarin plezier en drama samenkomen), in de tweede akte toont ze aan hoe niemand wilde luisteren naar getuigenissen van slachtoffers, en in de derde akte toont ze het grote rechtsproces dat ten grondslag lag aan de veroordeling van Nassar, die nooit meer vrij zal komen. Het resultaat is een conventionele, descriptieve film waarin de nadruk vooral ligt op de inhoud, de vrouwen die ervoor hebben gezorgd dat Nassar zijn laatste levensdagen zal slijten achter de tralies.

De belangrijkste boodschap in At the Heart of Gold: Inside the USA Gymnastics Scandal is dat volwassenen beter naar kinderen moeten luisteren, en elkaar niet klakkeloos moeten vertrouwen. Het een beetje een kinderlijk devies; en het ontbeert in de film aan kritiek op de turnwereld zelf, terwijl daar gezien de belachelijke oefeningen die de jongelingen moeten doen, wel voldoende aanleiding voor is – misschien voer voor een andere film? In de titel wordt hier ook op gezinspeeld: belanghebbenden hebben er een boel voor over om goud te winnen, en gaan over lijken. De bekende beelden van de Amerikaanse turntriomfen op de Olympische Spelen krijgen dankzij deze film evenwel een volstrekt nieuwe, akelige betekenis.