Ervaring in een gesloten inrichting inspireerde Judith de Leeuw tot street art tegen onrecht

Grote, grote muurschilderingen maakt Judith de Leeuw. ‘Als je een boodschap wilt overbrengen of een gevoel, dan wil je dat natuurlijk luid en duidelijk zeggen en niet fluisteren achter een muurtje,’ zegt ze zelf in JDL Behind the wall. In die Close up-documentaire gaat regisseur Deborah Faraone Mennella mee met Judith de Leeuw, artiestennaam JDL, naar Tarente in Zuid-Italië, waar ze een dertig meter hoge blinde muur transformeert tot de mural Love is stronger than death, volume 4.

Met haar muurschildering van Amy Winehouse in het centrum van Amsterdam, een jaar of acht geleden, werd street artist De Leeuw (1995) internationaal ontdekt en sindsdien zijn haar metershoge murals overal ter wereld te zien, van Georgië tot Griekenland tot Kosovo tot de VS en Kuala Lumpur in Maleisië. Het zijn superrealistische kunstwerken in vele toonaarden grijs, karakteristiek voor De Leeuw, meestal gecomplementeerd met contrasterend helder turquoise. Wervelende werken ook, vol beweging en gevoel, die vaak pijn en liefde tegelijk uitstralen.

Zo ook de muurschildering in Tarente, die langzaam maar zeker tot stand komt in JDL – Behind the wall. Het was zoals altijd begonnen met een verhaal. Daarna had De Leeuw dat verhaal vertaald naar een foto die de basis zou worden voor de muurschildering. Voor er verf aan te pas komt is er al veel bedacht en gedaan. De Leeuw had een foto gemaakt van een meisje dat innig vast wordt gehouden door twee handen, zonder dat je goed kunt zien van wie die handen zijn. De Leeuw: ‘Een vertaling van het gevoel dat je iemands aanwezigheid nog heel erg kunt ervaren, ook al is die persoon er niet meer.’ Het gaat over De Leeuws vader, recent overleden aan kanker. Ze zit midden in het rouwproces
‘Ik kan alleen daar werk over maken of helemaal geen werk. Dit is mijn vierde werk met de titel Love is stronger than death. Dat komt uit de Thora en mijn vader zei het vaak in zijn laatste jaar. Hij geloofde erin dat de Thora je probeert te vertellen dat alles één is. Dat hij misschien wel dood kon gaan, maar in de kern zou dat niets uitmaken, want we zijn allemaal onderdeel van dat grote oneindigheidsverband dat we niet kunnen begrijpen.’ 

Niet dat ze alleen maar met warmte aan haar vader denkt. Bij leven was de relatie met hem vaak moeilijk geweest. Hij, een tweede generatie oorlogsslachtoffer, gaf zijn trauma’s onvermijdelijk door aan haar, zijn dochter. En de kunstenaarscarrière van De Leeuw begon met een getekende jeugd. Ze was een ‘behoorlijk probleemkind’ dat, opgroeiend in Amsterdam-Osdorp, altijd spij- belde en met de verkeerde vrienden het pad opging van drugs en ‘kattenkwaad’. Het ging allemaal zo slecht dat ze zelfs een tijd op straat zwierf en uiteindelijk in de gesloten jeugdzorg terecht kwam. Een trauma op zich, die jeugdinrichting; het opgesloten zijn, de kale kamers waar geen telefoon of tv was toegestaan, de eenzaamheid, je mocht niemand zien, de muren die je insloten, uitsloten, buitensloten, je werd alleen een paar keer per dag gelucht. Het was een gevangenis. Het enige wat wel mocht, pen en papier, zou De Leeuws redding worden.

Lees verder in VARAgids 2 vanaf pagina 28.