Aileen: Queen of the Serial Killers: een indrukwekkend stukje medemenselijkheid

Documentairemaker Emily Turner probeert de weerbarstig mythe te ontkrachten van de kwaadaardige seriemoordenaar die het gemunt had op onschuldige mannen.

‘Ze was totaal niet aantrekkelijk, het verbaast me dat er mannen waren die met haar het bed deelden.’ Met deze opmerkelijke, seksistische en ronduit perverse observatie begint de documentaire Aileen: Queen of the Serial Killers. De uitspraak is van de Floridiaanse officier van justitie en ultraconservatief John Tanner, die er in 1992 alles voor overheeft om Aileen Wuornos, de moordenaar van zeven mannen, tot de doodstraf veroordeeld te krijgen.

En ook in de media wordt Wuornos, die op vrouwen viel, in die periode neergezet als ‘de grootste vijand van de mannen’. Documentairemaker Emily Turner probeert in deze documentaire de geschiedenis te herschrijven en laat zien dat Wuornos, ondanks haar zonden, ook een mens was van vlees en bloed. Een beetje net zoals Nick Broomfield dat in de jaren negentig (Aileen Wuornos: The Selling of a Serial Killer, 1992) en aan het begin van het nieuwe millennium (Aileen: Life and Death of a Serial Killer, 2003) deed. Groot verschil is dat Broomfield in deze films dicht op Wuornos’ arrestatie (1991) en haar executie (2002) zit. Turner kan in die zin, ruim twee decennia later, met enige afstand naar Wuornos kijken.

Dat levert een gedegen film op, bijna volledig opgebouwd uit archiefmateriaal uit die tijd. Gaandeweg ontstaat het beeld van een vrouw die van jongs af aan werd mishandeld en verkracht; die eigenlijk reddeloos door het leven ging. En ook als Wuornos in de dodencel belandt, waar ze jaren zou slijten, wordt ze voortdurend gepest door cipiers. Turner vraagt niet per se om medelijden met haar onderwerp, maar laat zien hoe de aversie tegen Wuornos ervoor zorgde dat ze niet eens een eerlijk proces kreeg. De documentairemaker doet in feite wat het Amerikaanse rechtssysteem destijds niet deed: begrip opbrengen voor Wuornos.

En zelfs een ander begrip, dat van seriemoordenaar, blijkt maar moeilijk toe te schrijven aan Wuornos. Getuige ook een interview tegen het einde van de documentaire, waarin ze uitlegt waarom ze deed wat ze deed. Maar je hebt de weerbarstige mythe (die van de genadeloze mannenverslinder) en je hebt de realiteit (die van een getormenteerde vrouw). En het blijft moeilijk om die mythe te ontkrachten. Maar Turner doet een dappere poging.

 Aileen: Queen of the Serial Killers, vanaf donderdag 30 oktober 2025 bij Netflix