7 Days in Entebbe: een trip down memory lane

Wie de jaren 70 bewust heeft meegemaakt, kan het zich vast nog herinneren: de niet anders dan spectaculaire actie van 4 juli 1976 toen Israëlische commando’s een terminal van de luchthaven Entebbe in Oeganda binnenstormden, om daar 58 Israëlische passagiers te bevrijden die er al bijna een week gegijzeld waren. Een week eerder was het Air France-toestel waarin ze met nog 200 passagiers zaten, opgestegen vanuit Tel Aviv. Bij een tussenstop in Athene waren de vier gijzelaars aan boord gegaan, bestaande uit twee Duitsers van de Rote Armee Fraktion (ook wel Baader-Meinhof-groep genoemd) en een viertal leden van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO). Zij dwongen de piloten, na een tussenstop in Libië, door te vliegen naar Oeganda. Daar werden ze op het vliegveld van Entebbe welkom geheten door de roemruchte dictator Idi Amin en diens manschappen die de gijzelaars alle hulp had aangeboden.

In het jaar na de succesvolle bevrijdingsoperatie, werden er maar liefst drie films gemaakt over Entebbe, twee tv-films en een bioscoopfilm, waarin zo’n beetje alle top of the bill-acteurs van die tijd te zien waren. Zo speelden in Victory of Entebbe zowel Kirk Douglas, Elizabeth Taylor, Burt Lancaster en Linda – The Exorcist – Blair. In de nieuwste film, van de Braziliaanse José Padilha – hij regisseerde eerder de Elite Squad-films, maakte in 2014 een Robocop-follow-up en debuteerde in de jaren 90 met de spraakmakende documentaire Bus 174 – is de cast minder spectaculair, behalve dan misschien de Spaans-Duitse Daniel Brühl (Nicky Lauda in Rush) en Rosamund Pike (Gone Girl) die de Duitse gijzelaars spelen.

De film volgt de gebeurtenissen dag voor dag, te beginnen iets voor de gijzeling, waarin vooral de twee Duitsers centraal staan. Natuurlijk waren de terroristen van de Rote Armee Fraktion (RAF) geen lieverdjes, maar in deze film zijn ze wel idealistisch. Vooral Brühl is als Wilfried Böse zeer zachtmoedig neergezet. Hun aanvankelijke eis waarmee ze toezegden mee te doen aan de kaping, is de vrijlating van RAF-leidster Ulrike Meinhof, maar als zij tijdens de voorbereidingen sterft in de gevangenis, lijkt hun motief weg. Of nou ja, natuurlijk zullen ze hun PLO-broeders steunen in de gewapende strijd voor een vrij Palestina. Maar het wordt allengs duidelijk dat de twee Duitsers speelballen zijn voor de PLO en dat ze, meer dan hun Palestijnse medestrijders, tijdens de gijzelingsperiode een band op bouwen met de gegijzelden, waarbij Böse worstelt met het feit dat hij als Duitser tegenover Joden staat en hun lot in zijn handen heeft.

Regisseur Padilha probeert in zijn film de gijzeling vanuit verschillende perspectieven te laten zien. Vanuit de gijzelaars, en dan vooral die van de twee Duitsers; maar ook vanuit het perspectief van de Israëlische regering, met destijds premier Yitzhak Rabin en Defensieminister Shimon Peres. Rabin, tenminste zo wil deze film ons doen geloven, was zachtaardig, bang dat er slachtoffers onder de gegijzelden zouden vallen, hetgeen slecht zou zijn voor de reputatie, terwijl hij tegelijkertijd niet wilde onderhandelen met de gijzelaars. Peres wilde vanaf het begin militair ingrijpen en het plan dat al snel ontstaat bleek behoorlijk gewaagd. Tot slot laat Padilha ons ook nog kijken vanuit het gezichtspunt van de gegijzelden die zes dagen opgesloten zaten in een terminal waar aan alles een gebrek was.

In een themanummer gewijd aan nuance is 7 Days in Entebbe misschien niet de meest genuanceerde film, maar toch appelleren dit soort historische films aan iets, aan nostalgie misschien – net als bijvoorbeeld Steven Spielbergs Munich (2005) dat deed. In die film waarin de Israëlische Mossad wraak neemt op de mensen achter het gijzelingsdrama tijdens de Olympische spelen in München in 1972, was het tijdsbeeld – met de kleding, de auto’s, de zonnebrillen, de haarstijlen – heel goed getroffen. Padilha’s film is ook zo’n trip to memory lane en daarom alleen al het bekijken waard.