1922: knagende ratten en een knagend geweten

Het was redelijk een wisselvallig jaar voor Stephen King-verfilmingen. Waar It uitgroeide tot de succesvolste horrorfilm aller tijden, raakte The Dark Tower eigenlijk direct na de release alweer in de vergetelheid. Op televisie werd The Mist na een seizoen uit zijn lijden verlost, terwijl Mr. Mercedes volgend jaar terug mag keren met een tweede reeks. Ook Netflix deed op het gebied van King-verfilmingen vorige maand zelf nog een duit in het zakje met het prima geslaagde Gerald’s Game. En vanaf dit weekend kun je er ook kijken naar 1922, een macaber familiedrama van regisseur Zak Hilditch, dat zich bijna honderd jaar geleden afspeelt op het roerige platteland van de staat Nebraska.

Voor een film die zich vrij traag ontvouwt, wordt er redelijk snel toegewerkt naar de moord die centraal staat; de trotse James (Jane) ligt met zijn vrouw (Molly Parker uit Deadwood ) in de clinch over de verkoop van land en een verhuizing naar de grote stad en wanneer er advocaten ingezet worden is voor hem de maat vol. Wat volgt is echter geen steekspel met de lokale politie, maar een verhaal over een man die zichzelf wanhopig vastklampt aan het idee dat dit de enige juiste optie was. Langzaam maar zeker raakt hij echter alle grip op zowel de realiteit (naast een enorme rattenplaag begint hij ook het levende lijk van zijn vrouw te zien) als zijn zoon (die zelf medeplichting is aan de moord) volledig kwijt.

De grootste aantrekkingskracht van de film is het acteerwerk van een bijna onherkenbare Thomas Jane. De acteur hakte al eerder met het King-bijltje in het (zelfs met een script van William Goldman nota bene) vreselijke Dreamcatcher en het een stuk betere (door Frank Darabont geadapteerde) The Mist. Als hoofdpersonage en verteller weet hij met een midwesters accent en unieke intonaties (hij werkte voor aanvang van de opnamen met een speciale vocal coach) de kijker achteloos mee te trekken in de afgrijselijke belevingswereld van een personage dat steeds dieper wegzakt.

Uiteindelijk is 1922 een sfeervolle karakterstudie van een schuldbewuste man die door zijn geweten tot waanzin wordt gedreven, maar hij blijft wel veilig binnen de lijntjes kleuren. De film toont richting het einde ook enige gelijkenis met de verfilming van The Shining; wanneer er uiteindelijk een dik pak sneeuw ligt op de boerderij waarin James zijn verstand verliest, doemt de vergelijking met het Overlook Hotel op. Er is een moment dat James in een ziekenhuisbed zelfs even die voor Kubrick kenmerkende ‘hoofd omlaag, ogen omhoog’ staar lijkt te gaan doen. En dan hoop je stiekem toch op wat meer Jack Torrance -gekte.