Ontevreden in een land vol tevreden mensen

Hoewel Nederland tot de top 5 van gelukkigste landen van Europa behoort, zijn ongeveer 400.000 Nederlanders niet tevreden met het dagelijks leven. Dit blijkt uit een grootschalig surveyonderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau. Wat vertelt het rapport over de ontevreden Nederlander?

Het SCP onderzocht tussen 2008 en 2019 bij individuele Nederlanders de tevredenheid met het dagelijks leven. Om de tevredenheid van de Nederlanders te meten werden vragen gesteld over de waardering van maatschappelijke onderwerpen, zoals gezondheid, financiële status en sociale omgeving. Vooral jongvolwassenen, (eenouder)gezinnen, laagopgeleiden en werklozen blijken bij deze ontevreden groep te horen.

De ontevredenheid onder Nederlanders wordt vooral veroorzaakt door een gebrek aan controle en zekerheid over de toekomst. Dit komt voort uit technologisering, globalisering, verduurzaming en snelle informatisering. De samenleving wordt steeds meer complex en onvoorspelbaar. Ook het verdwijnen van de verzorgingsstaat heeft ervoor gezorgd dat mensen zich onzekerder voelen. Vaste contracten en hoge pensioenen zijn niet meer vanzelfsprekend. Vooral jongeren en jongvolwassenen ervaren negatieve gevolgen door deze onzekerheid, zoals stress en psychische klachten.

Er is ook een verband ontdekt tussen eenzaamheid en een lage levenstevredenheid. Eenzame mensen zijn minder tevreden over hun sociale kringen, maatschappelijke positie en financiën. Vaak wonen eenzame mensen in buurten waar mensen langs elkaar heen leven en er weinig sociale gelijkheid is. Niet alleen ouderen ervaren eenzaamheid, maar ook laagopgeleide werkenden met een laag inkomen.

Nederlanders blijken ook ontevreden te zijn over de manier waarop mensen elkaar behandelen. Veel deelnemers zien asociaal gedrag en onverdraagzaamheid groeien. Ook ervaren ze meer sociale tegenstellingen en conflicten tussen mensen van verschillende sociale groepen. Vooral conflicten tussen autochtone en allochtone Nederlanders worden vaak genoemd.

Volgens het SCP is het vooral van belang dat er meer aandacht wordt besteedt aan mensen die de onzekerheid van de veranderende samenleving niet bij kunnen houden, zoals laaggeletterden en mensen met een chronische aandoening. Ze begrijpen de technologie niet of zijn fysiek niet in staat om met de snelheid van het dagelijks leven mee te bewegen en nieuwe culturen te ontdekken. Het SCP vindt dat de overheid zich moet inzetten om mensen gelijke kansen te geven om mee te doen in de samenleving.