De toekomst van de economie heeft de vorm van een 'donut'

De week van de circulaire economie wil bedrijven en consumenten bewuster maken van de manier waarop de huidige economie is vormgegeven. Er wordt gepleit voor een overstap van een lineaire naar een circulaire economie. Waar een lineaire economie een eindstation heeft, dient in een circulaire economie het eindstation van het ene product als het beginpunt van een nieuw product.

Uit onderzoek van de TNO blijkt dat een circulaire economie miljarden euro’s kan besparen ten opzichte van de huidige indeling. Deze winst is vooral te boeken in de vermindering van verspilling, in het vergroten van recycling - en niet alleen producten, maar ook onderdelen en grondstoffen. 

Het idee van een circulaire economie begint aan bekendheid en populariteit te winnen. Zo wilde kabinet Rutte-II overgaan op een circulaire economie, dit is echter niet gelukt. In het regeerakkoord van Rutte-III heeft de regering zich weer gebonden aan dezelfde beloftes. Uit een rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat vooral gemeentes en provincies aandacht besteden aan het nieuwe economische model.  Het CBS  presenteerde in januari een rapport waarin melding wordt gemaakt van uitputting van de aarde, door toedoen van onze consumptie. De circulaire economie is de toekomst, staat te lezen in het CBS-rapport.

Iemand die een groter idee heeft over een circulaire economie is econoom  Kate Raworth . Zij studeerde in Oxford en ziet zichzelf als een buitenstaander in haar vakgebied. Aan de andere kant wordt ze ook de nieuwe Keynes genoemd. Haar economische model is gemodelleerd naar een donut.

De donut geeft het circulaire karakter weer, maar Raworth verbindt er een extra voorwaarde aan. De donut moet zich binnen twee grenzen bevinden. Als ondergrens wordt gesteld dat iedereen in de wereld toegang moet hebben tot de basisbehoeften, zoals voedsel en een woning, maar ook vrijheid van meningsuiting en toegang tot goed onderwijs. Als bovengrens geldt ‘het plafond van de planeet’. Hiermee bedoelt ze de uitputting van de wereldwijde grondstoffen.

‘Op dit moment begeeft de economie zich buiten deze twee grenzen. Miljoenen mensen moeten overleven onder die sociale ondergrens. Maar ook putten we de planeet uit en handelen we buiten de capaciteiten van de aarde.’ Aldus Raworth in een presentatie .

Om de ‘donut’ persoonlijk te maken, roept ze mensen en bedrijven op om na te denken over hoe hun gedrag de wereld helpt om dichterbij of verder weg van haar ideaalbeeld te komen.

Afgelopen november wijdde de VPRO een aflevering van Tegenlicht aan het idee van de ‘donut-economie’ van Raworth. In deze aflevering bespreekt Raworth een aantal ondernemingen die al stappen zetten richting een circulaire economie. Zoals het Nederlandse bedrijf MUD Jeans, zij maken nieuwe spijkerbroeken van oude spijkerbroeken. Deze broeken kan je vervolgens leasen, waardoor iedereen steeds een andere broek kan dragen en een broek meerdere keren gedragen kan worden. Dit is een goed voorbeeld van een circulaire economie, omdat het product na gebruik niet wordt weggegooid, maar hergebruikt als grondstof voor een nieuwe broek of als complete broek voor een nieuwe gebruiker.

Een ander initiatief wat Raworth erg aanspreekt was het Belgische bedrijf Ubicore dat edelmetalen haalt uit onderdelen van mobiele telefoons. Zo zit er veel goud in de vergulde connectoren van telefoons. Dit goud hebben zij weten te scheiden en vervolgens hebben ze het gebruikt om de medailles voor de Olympische Winterspelen in Vancouver mee te maken.

Volgens Kate Raworth bevinden we ons op een keerpunt in de geschiedenis. Ook bedrijven zien dat de circulaire economie kansen biedt. Toch hoop dat Raworth dat er uiteindelijk niet meer wordt gedacht in kringlopen maar in een nieuw ecosysteem waarin grondstoffen continu circuleren zonder verspild te worden.