Tinder voor orang-oetans

Al in 2017 stond er in de Britse krant ‘The Guardian’: “A Dutch zoo hopes to increase the breeding chances of a female orangutan by seeing if she will choose a preferred mate on a touchscreen before they are introduced”. Niet alleen deze Engelse krant publiceerde een artikel over het experiment. Zowel internationaal, als nationaal, kreeg dit experiment van de Apenheul de nodige aandacht. Bij voorgenoemd experiment uit 2017 werd één orang-oetan, genaamd Samboja, bestudeerd wanneer zij op een touchscreen mannetjesapen te zien kreeg. Inmiddels is er een nieuw experiment opgezet. Ouwehands Dierenpark geeft – in plaats van één - alle orang-oetans in het verblijf de mogelijkheid om voor een beeldscherm te gaan zitten en mannetjesapen te beoordelen. Vanwaar de neiging hiermee te experimenten?

Tinder is een datingapp die in 2012 op de markt kwam en een explosieve groei heeft gekend. Het idee is dat gebruikers elkaar vliegensvlug kunnen beoordelen op basis van het aangemaakte profiel. Zeer beknopte geschreven en visuele informatie over diegene springt in beeld en de gebruiker kan dan beslissen naar links te swipen indien er geen interesse is voor de ander, of naar rechts te swipen indien die interesse er wel is. Vegen beide gebruikers bij elkaars profiel naar rechts, dan is er een match en kan het chatten – en wellicht zelfs daten - beginnen.

Waarom moet er eenzelfde systeem voor orang-oetans komen, horen wij je denken. Tinderen voor apen heeft een groter belang dan Tinderen voor mensen. Het nieuwste experiment is een samenwerking tussen de Universiteit Leiden en Ouwehands Dierenpark en heeft tot doel “het internationale voortplantingsprogramma van orang-oetans te ondersteunen”, aldus een artikel uit het AD. De orang-oetan is een bedreigde mensapensoort. Waar Tinder voor mensen vaak meer vrijetijdsmanagement is, heeft het voor apen dus een meer existentieel belang. Zijn orang-oetans dan zo kieskeurig in het kiezen van een partner? Gedragsbioloog Thomas Bionda zei in een NOS-artikel in 2017 al: “dat het geregeld voorkomt dat een dier terug moet worden gebracht naar de dierentuin waar het vandaan kwam, zonder dat er is gepaard”. Het feit dat deze mensapensoort bedreigd is, maar dat deze dusdanig kritisch is, is een problematische combinatie. Vandaar het Tinder-experiment bij de apen.

De uitvoering van het experiment is wellicht ietwat anders dan je gezien de titel zou denken. Er is – net als bij Tinder voor mensen – een scherm waarop potentiële partners te zien zijn. Aandacht, opwinding en geheugen worden bij de orang-oetans gemeten terwijl ze naar de plaatjes kijken. Er hangen daartoe speciale camera’s die hun oogbewegingen registreren. Voor zover we weten doet Tinder voor mensen dat (nog) niet. Met de kennis die er met het Tinder-experiment wordt opgedaan hopen de onderzoekers sneller en effectiever matches tussen de orang-oetans te kunnen bewerkstelligen, om zo het uitsterven van deze soort tegen te houden. Gedragsbioloog Tom Roth en hoogleraar cognitieve psychologie Mariska Kret schuiven vanavond bij Khalid aan om alles over dit onderzoek te vertellen.