Zijn microplastics in cosmetica schadelijk?

Niet veel consumenten weten het, maar in cosmeticaproducten zitten kleine deeltjes microplastics. Voorbeelden van producten zijn scrubs, reinigingsgels, peelings en zelfs in bepaalde merken tandpasta, lipgloss en lenzenvloeistof. Hoe kunt u zien of de deeltjes in een product zitten? Bij de ingrediënten staat polyethyleen, polypropyleen of polyethyleen terephtalaat oftewel verschillende soorten plastic. 

Uit onderzoek blijkt dat een deel van de kleine plastic deeltjes door de waterzuiveringen heen stromen en in zee terechtkomen. Plastic komt uiteindelijk in de voedselketen terecht, omdat zeedieren de deeltjes aanzien voor voedsel. Uit onderzoek blijkt dat dat slecht is voor de mens en het milieu. De vissen zien het voor plankton aan en de microplastics nestelen zich in de buikwand van de vissen. Als mensen vissen eten kunnen ze microplastics binnen krijgen.

Volgens milieuorganisatie Plastic Soup Foundation en de Stichting Noordzee zijn deze 'microplastics' in cosmeticaproducten een groot probleem voor het milieu. Vorig jaar startten de organisaties met de campagne 'Beat the micro bead' die mensen bewust moet maken van de stukjes plastic in tandpasta, shampoo en andere verzorgingsproducten. In meer dan 300 producten zitten 'microplastics'. Ze staan op de rode lijst, die op de site van Plastic Soup Foundation of Stichting Noordzee te vinden is. 

De Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) zegt echter dat de kleine stukjes plastic niet in grote mate bijdragen aan het milieuprobleem. Het gaat volgens hen maar om een heel klein gedeelte. Sommige cosmeticabedrijven denken wel dat plastic schadelijk is en ondersteunen de campagne. Zo maakte Unilever half december bekend dat het gaat stoppen met het gebruik van microplastics in 2013. Ketens als Rituals, Hema, De Tuinen, Etos en Kruidvat zijn er al mee gestopt. Een aantal grote cosmeticabedrijven zoals Procter & Gamble en L'Oréal willen de plastics nog niet uit de handel nemen. Wij hebben meerdere keren gevraagd of deze bedrijven voor de camera hun standpunt willen toelichten, maar zij wilden alleen schriftelijk reageren. In een verklaring aan Kassa Groen laat Procter & Gamble het volgende weten: Bij Procter & Gamble staat de veiligheid van onze producten voor mens én milieu aan de basis van alles dat we doen. We hebben deze materialen vooraf geëvalueerd, inclusief verwijdering via de waterzuivering, en ze veilig bevonden voor het mariene milieu. Onafhankelijke wetenschappelijke data laten zien dat de rol van microplastics in het mariene milieu als gevolg van de beperkte hoeveelheid in cosmetische toepassingen nihil lijkt te zijn. Desintegratie van grotere stukken plastic zwerfafval is veruit de grootste bron van microplastics in het mariene milieu. Desalniettemin nemen we de recente discussie zeer serieus aangezien alle milieu gerelateerde zaken belangrijk zijn voor P&G. Om die reden evalueren we momenteel het beperkte gebruik van microplastics in onze producten. Daarnaast werken we actief samen met experts in de Europese Cosmetica Vereniging om nog openstaande vragen over de mogelijke rol van microplastics in cosmetica te beantwoorden. Wij zullen het gebruik van microplastics in onze verzorgingsproducten aanpassen op basis van de uitkomsten van de interne en externe evaluaties. Uiteraard zullen we u hierover informeren. Ook L'Oréal Nederland reageert: We hebben begrepen dat u inmiddels contact heeft gehad met de Nederlandse Cosmetica Vereniging en dat zij u van een toelichting zullen voorzien. Zij zullen namens ons en de industrie spreken en wij sluiten ons aan bij hun boodschap.

De Nederlandse Cosmetica Vereniging zegt dat het nog niet duidelijk is of de kleine stukjes plastic in het milieu komen. Het kan zijn dat ze in de waterzuiveringsinstallaties eruit gehaald worden. Uit Europees onderzoek moet blijken of de deeltjes daadwerkelijk in het milieu komen.

Bij Kassa Groen wilden we nog wat meer informatie van de cosmeticabedrijven over het gebruik van microplastics. We wilden weten hoelang de microplastics al gebruikt worden, waar ze vandaan komen en waar ze geproduceerd worden. L'Oréal geeft het volgende antwoord: 

De Groep L'Oréal heeft bijzondere aandacht voor het onderwerp micro plastic. De Groep richt zich op het verbeteren van het milieu profiel van de formules en heeft sinds 1995 een onderzoekslaboratorium dat speciaal toegewijd is aan het beoordelen van de effecten op aquatische ecosystemen. Geen direct antwoord op onze vragen helaas. Procter & Gamble heeft nog geen antwoord gestuurd.

Ook de politiek roert zich over deze kwestie. Eind november stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in met een motie van PvdA Kamerlid Manon Fokke om met de cosmetica-industrie in gesprek te gaan over het vermijden van het gebruik van microplastics. Kort daarop besloot Unilever als eerste multinational te stoppen met het gebruik van microplastics. Een aantal Kamerleden gaat nog een stapje verder. Manon Fokke en Agnes Mulder van het CDA gaan volgende week een motie indienen. Zij gaan aan staatssecretaris Mansveld van Milieu vragen of er op cosmeticaproducten stickers komen met de tekst: 'dit product bevat plastics'. Het CDA, de PvdA, Groen Links en de Partij van de Dieren zullen de motie steunen.