'Weerstandverhogende middelen zijn volstrekte onzin'

Nederland kampt op dit moment met een milde griepepidemie. Volgens onderzoeksinstituut Nivel - dat wekelijks griepcijfers publiceert - liggen op dit moment zo'n 114 op de 100.000 Nederlanders met griep in bed. Griep is gouden handel. Volgens IMS Health kochten we in 2012 bijna 80 miljoen zelfhulpmiddelen bij drogisterij, apotheek en supermarkt om griep- en verkoudheidsklachten te bestrijden. Een omzet van bijna 300 miljoen euro! Werken deze middelen of is het weggegooid geld?

Griep is een virus dat wereldwijd voorkomt. In Nederland steekt het vooral in de wintermaanden de kop op. Het griepvirus verspreidt zich makkelijk bij droge lucht en lage temperaturen. We zitten allemaal lekker dicht op elkaar in warme huizen met weinig ventilatie. Hans Zaaijer, viroloog bij het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam, is duidelijk. Er bestaat geen enkel geneesmiddel tegen griep. Er zijn alleen allerlei middeltjes in de handel die de griepsymptomen verlichten. Weerstandverhogende middelen als Echinaforce en vitamine C zijn volgens Zaaijer volstrekte onzin. "Er is nul wetenschappelijk bewijs dat het werkt. Er bestaan geen middelen die je weerstand verhogen. Het enige wat helpt, is optimistisch ingesteld zijn. Als je je happy voelt en een laag stressniveau hebt, heb je een iets betere afweer."

Toch kopen we dit soort anti-griepmiddelen massaal. We geven miljoenen euro's uit aan allerlei potjes en pillen die niet werken. Waarom? Zaaijer zegt: "We willen het roer in eigen hand houden. We willen de macht over de situatie hebben en kunnen het niet hebben dat het griepvirus ons de baas is. Moeten we de griep zijn gang laten gaan? Mensen kopen dit soort middelen om er iets tegen te doen. Griep gaat na drie tot vijf dagen vanzelf over. Griep is alleen gevaarlijk voor mensen die heel erg ziek zijn. Ze kunnen er zelfs aan doodgaan, maar dan moet je in een hele slechte conditie zijn."

Hebben we baat bij hoestdrank, neusspray en paracetamol? Al deze middelen doen niets tegen het griepvirus. Het doodt het virus niet; je wordt er ook niet sneller beter door. Het verlicht de klachten. Met neusspray slinkt - door de zoutoplossing - het gezwollen neusslijm en kun je beter ademhalen. Je mag neusspray niet langer dan een paar dagen gebruiken, want dan kun je er verslaafd raken. Paracetamol verlaagt de koorts en je voelt je iets beter. Hoestdrank met codeïne onderdrukt de hoestprikkel. Het geeft verlichting: je hoest minder snel je keel stuk. Mensen voelen zich beter en kunnen makkelijker slapen.

Griep is niet te voorkomen. Je kunt het besmettelijke virus oplopen door de lucht, bijvoorbeeld als iemand in je gezicht niest, hoest of door speekseldeeltjes tijdens het praten. Een mondkapje dragen is niet de oplossing. De besmetting vindt vaak plaats door lichamelijk contact. Je bent verkouden en snuit je neus, of je wrijft aan je neus. Vervolgens geef je mensen een hand, je leent een balpen, pakt een deurklink vast of een stang in de metro, dikke kans dat je het griepvirus verspreidt. Kortom: je moet heel vaak je handen wassen en niezen in je elleboog. Gebruik papieren zakdoekjes maar één keer en gooi ze meteen weg in de vuilnisbak. Het RIVM heeft een uitgebreid griepdossier op hun website met informatie en tips:

Griepprik

Het enige dat werkt is heel vaak je handen wassen. Verder kunnen mensen jaarlijks een griepprik krijgen. Zo'n 3,5 miljoen Nederlanders – 60-plussers en mensen met specifieke medische aandoeningen – hebben dit jaar een gratis griepvaccin gekregen. Mensen die niet tot deze 'risicogroepen' behoren kunnen ook preventief een prik halen en betalen €17. Zo'n griepprik betekent niet dat je geen griep meer kunt krijgen. De kans op besmetting is tientallen procenten lager en als je toch griep krijgt, zijn de griepverschijnselen minder erg.  

Verder bestaan er ook virusremmers zoals Tamiflu . Deze pillen werden bekend tijdens de uitbraak van de Mexicaanse griep in 2009. Deze middelen zijn alleen op doktersrecept te krijgen. Het voorkomt niet dat mensen griep krijgen, maar het vermindert de griepklachten. Mensen herstellen sneller, want gemiddeld ben je één dag sneller beter. Het middel is vooral bedoeld voor agressieve griepsoorten als de Mexicaanse griep of het vogelgriepvirus. Het wordt dus niet vaak voorgeschreven, omdat bij onnodig gebruik het middel minder goed kan werken en het virus resistent (ongevoelig) kan worden voor de werkzame stof Oseltamivir.