Wat is het Europees Parlement?

Op 4 juni zijn in Nederland verkiezingen voor het Europees Parlement. Het parlement vertegenwoordigt in totaal bijna 500 miljoen burgers uit 27 EU-landen. Met 736 leden is dit het grootste democratisch gekozen parlement ter wereld. Het is ook 's werelds enige reizende parlement: tussen Straatsburg en Brussel.

Het Europees Parlement is de enige democratisch gekozen instelling van de Europese Unie. Net zoals het Nederlandse parlement de Nederlandse regering controleert, controleert het Europees Parlement de Europese Commissie. Het parlement kan eventueel de hele commissie naar huis sturen. In 1999 trad de commissie af nadat een Franse EU-commissaris bleek te hebben gefraudeerd. In 2004 blokkeerde het parlement de benoeming van een Italiaanse kandidaat-eurocommissaris.

Onderwerpen
Het Europarlement beslist mee over circa twee derde van de wetsvoorstellen van de Europese Commissie. Dat gebeurt steeds in samenspraak met de regeringen van alle EU-landen. Het parlement heeft zo onder andere gezorgd voor goedkoper mobiel bellen naar of vanuit een andere EU-land, het erkennen van diploma's en schonere lucht. Als het nieuwe Europese Verdrag van Lissabon in werking treedt, gaat het Europees Parlement ook meebeslissen over landbouwsubsidies en justitie.

De Europarlementariërs zijn gegroepeerd in zeven politieke fracties en dus niet per land. Zo zijn de zeven CDA'ers aangesloten bij de Europese Volks Partij (EVP), de grootste fractie. De zeven PvdA'ers zitten bij de sociaaldemocratische fractie PES.

Het Europarlement telt nu 785 leden, van wie 27 Nederlanders. Na de verkiezingen daalt dat aantal naar 736, met 25 Nederlanders. Grotere landen leveren meer parlementsleden dan kleine landen. Zo heeft het grootste land Duitsland 99 leden: twintig maal zoveel als het kleinste land Malta, hoewel de Duitse bevolking wel tweehonderd maal groter is.

Het Europees Parlement werkt elke maand drie weken in Brussel en één week in Straatsburg. Deze verhuizing kost circa 200 miljoen euro per jaar. Het gereis is vooral onder de Nederlandse en Zweedse burgers omstreden.

Het Europees Parlement werkt in de 23 officiële talen van de EU. Documenten en debatten zijn steeds beschikbaar in al deze talen. Elkaar in de rede vallen is bij een debat niet toegestaan: te lastig voor de tolken.

De opkomst bij EU-verkiezingen is in Nederland lager dan bij nationale verkiezingen. In 1979 was dit nog 58,1 procent, maar dit daalde bij elke volgende verkiezingen. In 2004 steeg de opkomst voor het eerst weer, tot 39,1 procent. De gemiddelde opkomst in de EU in 2004 was 45,5 procent.