Voorkom vallende naalden en uitdroging: alles wat je moet weten om je kerstboom lang mooi te houden

Na een lange zoektocht in de kou heb je dé perfecte kerstboom gevonden. Een mooie Nordmann of een geurige fijnspar, klaar om te schitteren met lichtjes en kerstballen in de woonkamer. Maar dan komt de vraag: hoe houd je hem mooi tot Nieuwjaar? Niemand zit te wachten op een boom die al ruim voor kerst al zijn naalden laat vallen. Gelukkig kan jouw boom met de juiste verzorging het prima volhouden tot 1 januari We leggen je aan de hand van vijf stappen uit hoe je dat doet.

Het geheim zit ’m in het plantenhormoon ethyleen. In het Christmas Tree Research Centre in Canada ontdekten onderzoekers dat naaldbomen al tien dagen na het kappen dit hormoon produceren. Het is hetzelfde stofje dat fruit laat rijpen, maar voor kerstbomen betekent het: tijd om de naalden los te laten. Zonder ingreep zijn de meeste takken na ongeveer 40 dagen volledig kaal en dat is natuurlijk niet de bedoeling: dit zou namelijk betekenen dat een boom die je begin december aanschaft, tegen kerst al de helft van zijn naalden heeft verloren.

De levensduur van je kerstboom begint al bij de aankoop. Een verse boom herken je aan het gewicht: hoe zwaarder, hoe beter, omdat de boom dan nog weinig vocht heeft verloren.

Het is verleidelijk om de boom even te schudden om te kijken of hij naalden verliest, maar volgens de onderzoekers uit Canada is dat geen goed idee. Door het schudden maakt de boom namelijk het stresshormoon ethyleen aan, waardoor hij juist naalden laat vallen. Ga dus voorzichtig om met je kerstboom.

Er zijn veel verschillende soorten kerstbomen, en de keuze hangt vooral af van persoonlijke voorkeur. Hieronder vind je een overzicht van vier bekende kerstbomen en hun eigenschappen:

• Nordmann: donkergroene en zachte naalden die nauwelijks uitvallen; brede piramidevorm ideaal voor decoraties.
• Fijnspar: scherpe, groene naalden; sterke traditionele kerstgeur; naalden vallen sneller uit; klassieke uitstraling, ook wel kerstspar genoemd.
• Blauwspar: blauw-grijze, stugge naalden; stevige takken; unieke kleur en sterke geur; alternatief voor de traditionele groene boom.
• Servische spar: slanke, opgaande vorm; donkergroene naalden met zilveren onderkant; lichte dennengeur; ideaal voor kleine ruimtes.

Het is logisch: je komt thuis met een mooie kerstboom en het liefst zet je hem meteen volledig opgetuigd in de woonkamer. Toch is die abrupte overgang van de kou buiten naar kamertemperatuur zwaar voor de boom.

Naaldbomen blijven dan wel groen, maar net als loofbomen gaan ze in de winter in een soort winterslaap. De kou houdt hun energieverbruik laag. Het maakt daarbij uit of de boom is omgezaagd bij milde of juist lage temperaturen. Is het buiten flink koud geweest, dan duurt het even voordat de boom weer actief wordt in een warme kamer. Pas daarna gaat hij meer energie gebruiken.

Acclimatiseren is daarom belangrijk: laat de boom eerst een dag wennen in een koele ruimte, zoals een schuur of garage. Zo verklein je de kans op plotselinge naalduitval.

Zowel daglicht als kunstlicht is goed voor een kerstboom. De boom zet dit, samen met water, via fotosynthese om in voedingsstoffen. Dat helpt hem zijn naalden langer te behouden. Vermijd dus donkere kamers, maar ook direct zonlicht, want dat kan de boom uitdrogen.

Warmte is een andere boosdoener. Een kachel of vloerverwarming is voor ons lekker, maar droogt een boom snel uit.

Hier moet je boom niet staan:
• Naast een radiator, open haard of houtkachel
• Rechtstreeks op een warme vloer met vloerverwarming
• Op een plek met volle zon
• In de tocht of bij een deur die voortdurend opengaat

Wat wél goed is:
• Een lichte plek zonder direct zonlicht
• Op een plank of krukje boven vloerverwarming
• Eventueel op isolerend materiaal
• Een plek waar de boom niet constant wordt aangeraakt of verschoven

Door je boom op de juiste plek neer te zetten, blijft hij langer mooi en voorkom je onnodige naalduitval.

De sleutel tot een lange levensduur is water. Veel mensen onderschatten hoeveel een kerstboom drinkt. Daarbij speelt het vochttransport een belangrijke rol. Een boom neemt water op via de wortels; daarom blijft een kerstboom met kluit doorgaans langer mooi dan een boom met een afgezaagde stam. Toch hebben de meeste mensen een gezaagde boom in huis, en dat is geen probleem, want ook zonder wortels kan een boom water opnemen.

Let wel op hoe donker het onderste deel van de stam is. Is dat deel donker verkleurd? Dan zijn de vaten waarschijnlijk dichtgeslibd en neemt de boom geen water meer op. Zaag het donkere stukje eraf, zodat hij weer goed kan drinken. Het is daarnaast aan te raden om bij aankoop al 1 tot 3 centimeter van de stam te laten afzagen, zodat de boom direct goed water kan opnemen.

Een gezaagde kerstboom is eigenlijk dood hout, dus elke druppel water helpt hem langer mooi te blijven. Deze bomen hebben altijd een laagje water nodig; zorg er dus voor dat de stam voortdurend onder water staat.

Bomen met kluit drinken via hun wortels. Geef in de eerste dagen extra water en vul zo nodig dagelijks bij. Let op: houd de kluit vochtig, maar niet kletsnat, om wortelrot te voorkomen. Voeg eventueel kerstboomvoeding toe voor een extra boost.

Daarnaast helpt een hoge luchtvochtigheid: een plantenspuit, schaaltjes water of een luchtbevochtiger houden de takken fris.

Let op huisdieren:
Laat honden en katten nooit uit de kerstboomhouder drinken. Het water wordt na enkele dagen giftig door stoffen uit de naalden en stam. Dat kan diarree, braken en maag- en darmklachten veroorzaken bij je huisdier.

Als je kerstboom eenmaal stevig staat en voldoende water heeft, is het tijd om hem te versieren. Daarbij is het belangrijk om goed op de verlichting te letten. Lampjes die warm worden kunnen de boom sneller laten uitdrogen, wat kan zorgen voor extra naalduitval of in het ergste geval brandgevaar. Moderne LED-lampjes worden gelukkig nauwelijks warm en zijn daarom de veiligste en meest duurzame keuze voor in de boom.

Let bij het versieren met kerstballen en andere hangers op dat je ze gelijkmatig verdeelt over de takken. Hang niet meerdere zware decoraties aan één tak, want die kan dan gaan doorhangen of zelfs afbreken. Wissel grote en kleine ornamenten af en plaats de zwaardere ballen wat dieper in de boom, waar de takken steviger zijn. Zo krijgt je boom een mooiere balans én blijft hij langer mooi.

Veiligheidstip:
Schakel de lichtjes altijd uit als je van huis gaat—voor je boom én voor jezelf.

• Zaag bij een gezaagde boom een stukje van de stam af
• Laat de boom minstens één dag acclimatiseren
• Houd de boom uit de buurt van warmtebronnen
• Verdeel zware kerstversieringen om takken te ontzien
• Gebruik LED-verlichting
• Geef regelmatig water
• Overweeg boomvoeding
• Zorg voor voldoende luchtvochtigheid
• Schakel de lichtjes uit als je weg bent

Met deze aanpak kun je genieten van een mooie, volle kerstboom tot ver na de feestdagen.

Wat doe jij om je – natuurlijke – kerstboom zo lang mogelijk mooi te houden? Laat het weten in de comments hieronder.

Bronnen: Intratuin, dierenapotheek.nl, Tuincentrumgigant, NPO Radio 1, Tuincentrum eurofleur, BeterBoompje en Warentuin.nl