Test: kunstkerstbomen

Gaan we dit jaar voor een echte boom of een kunstkerstboom? De kunstkerstboom is in opmars. De helft van Nederland heeft inmiddels een nepper in huis. Dat blijkt uit cijfers van GfK marktonderzoek. Zo'n drie miljoen Nederlanders kopen ieder jaar een echte kerstboom. De Nordmann is veruit favoriet. De afgelopen tien jaar is de aanschaf van een echte boom gedaald van 39% naar 25% van de huishoudens. 50% heeft inmiddels een kunstkerstboom en 20% van de Nederlandse huishoudens wil zo'n heidense boom helemaal niet in huis. Een kat, vakantie en gebrek aan ruimte zijn de belangrijkste redenen om geen kerstboom te nemen.

Oorsprong kerstfeest
De kerstboom heeft waarschijnlijk een Oud-Germaanse oorsprong. Een eik stond tijdens de midwinterviering op 21 december (de kortste dag van het jaar) centraal. Mogelijk werd de boom verlicht. Het heeft tot de 17e eeuw geduurd, voordat de dennenboom een kerstritueel werd. In Duitsland plaatsten rijke mensen binnenshuis een dennenboom. In 1841 werd dit gebruik ontdekt door Prins Albert, de echtgenoot van de Britse koningin Victoria. Hij liet een grote dennenboom in Groot-Brittannië optuigen en de Engelse adel en het volk kopieerden deze traditie. Het Vaticaan waarschuwde in de 19e eeuw tegen de invoering van het heidense gebruik van de kerstboom in Italië.

Kunstkerstboom sinds jaren twintig
Na Sinterklaas is de kerstboom optuigen: de nummer twee van de honderd meest favoriete tradities van Nederlanders. Dit blijkt uit onderzoek van Ineke Strouken in haar boek: Dit zijn Wij . Volgens Albert van der Zeijden van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur deed de kunstkerstboom rond 1960 zijn intrede in Nederland. Dat blijkt uit oude krantenadvertenties, die rond deze periode voor het eerst verschijnen. De kunstkerstboom was in Nederlands-Indië al eerder ingeburgerd. Onze koloniale voorouders hadden geen witte kerst en wilden per se een kerstboom. Een echte spar was in dit tropische klimaat niet te houden, dus kozen de Nederlanders voor een plastic variant. Dit blijkt uit een oude krantenadvertentie van 22 december 1926 in Het Nieuws van den Dag voor Nederlands Indië. "Met spoed te koop: een kunstkerstboom 2,5 meter hoog met versieringen en 32 elektrische kaarsjes".
 
Kerstregels
Er bestaan in Nederland een paar ongeschreven regels voor de kerstboom. Kerstbomen mogen pas vanaf 6 december – als Sinterklaas Nederland verlaten heeft – opgetuigd worden. Uiterlijk met Driekoningen moet de boom zijn weggehaald. Volgens de overlevering brengt het ongeluk als de kerstboom - na 6 januari - nog in huis staat.  Weet u wat de betekenis is van de kerstbal? Al meer dan 300 jaar worden glazen "heksenballen" voor het raam gehangen om vervloekingen, boze geesten en ongeluk af te weren. Je kunt het onheil "vangen" in zo’n glazen bol. De glimmende zilveren bal is bedoeld om het kwaad terug te kaatsen. Uit verkoopcijfers van kerstversieringen blijkt dat Nederlanders vasthouden aan de traditionele kleuren: zilver, goud en rood.
 
Milieubelasting
Welke kerstboom is het best voor het milieu: een echte of een plastic variant? Milieu Centraal  heeft uitgerekend dat als je een kunstkerstboom langer dan zes jaar gebruikt, een nepper qua milieubelasting beter is dan een levende kerstboom. Ondanks dat veel nepbomen van het milieuvervuilende PVC zijn gemaakt en vervaardigd en vervoerd worden vanuit het Verre Oosten. Bij de berekening is het van belang om te kijken waar mensen hun echte kerstboom kopen. Als je ieder jaar met de auto een flink stuk rijdt naar het tuincentra om je ultieme Nordmann te scoren, moet je die autokilometers meetellen. Net zoals de gebruikte bestrijdingsmiddelen. Als je de levende boom na gebruik in brand steekt (zoals gebruikelijk in Den Haag), dan is dat heel slecht voor het milieu. Afgedankte kerstbomen bomen kun je beter later ophalen door de gemeente en laten versnipperen! Het advies van Milieu Centraal: als je kiest voor een nepboom, koop dan een kwalitatief goede kunstkerstboom die jarenlang meegaat.

Testpanel
Kassa testte acht kunstkerstbomen die allemaal te koop zijn via winkelketens en internet. Ze variëren in prijs van 25 tot 159 euro. Alle bomen zijn 180 tot 185 centimeter lang. Er zijn twee soorten systemen: de haakmethode, waarbij je tak voor tak de boom optuigt en het scharnier/vouwsysteem waarbij je de boom sneller kunt uitklappen. Soms is er ook een combinatie van beide systemen. Het Kassa testpanel bestaat uit: interieurontwerper Steven van Manen, stylist Lizzy Jane Plug, industrieel ontwerpster Petri van den Goorbergh van Flex Innovation Lab en Herman Poelsma, tuinman van Radio West & docent Groen & Recreatie op een landbouw brede school. Zij onderwierpen de plastic bomen aan een aantal criteria: het opzetgemak, gaat het snel, is de boom makkelijk in vorm te krijgen en te stylen. Is de gebruiksaanwijzing duidelijk? Wat vinden ze van het uiterlijk? Lijkt de boom echt? Is de boom mooi qua vorm/kleur/structuur naalden. Blijven de kerstballen er makkelijk inhangen? Is de constructie degelijk? Gaat de boom lang mee en staat die recht en stabiel op zijn voet?
 
Uitslag test
Het oordeel van de testers was niet mals. Er sprongen eigenlijk maar twee neppers écht uit de test met een dikke voldoende. De andere bomen waren vooral lelijk!  Dit is de uitslag van de Kassa kunstkerstbomentest: