Steeds meer mensen slachtoffer van ransomware

Al je foto’s, werkbestanden en privédocumenten opgeslagen op je computer. Maar je kunt er niet bij want ze zijn geblokkeerd door criminelen. En alleen door losgeld te betalen kom je daar weer van af. Je geld of je computer. Het heet ransomware en het is dichterbij dan je denkt…

Cybercriminaliteit
Ransomware is een snel stijgende vorm van cybercriminaliteit die over de hele wereld zowel particuliere gebruikers als bedrijven en publieke instellingen treft. Omdat het anoniem en op afstand gebeurt en daarmee de pakkans laag is, is het een zeer aantrekkelijk verdienmodel voor criminelen. Ransomware-pakketjes worden door hen nu ook onderling verhandeld, zodat ook boeven zonder technische know-how er geld mee kunnen verdienen. En dat zorgt er weer voor dat ransomware zich nog sneller verspreidt.

Geïnfecteerde bijlages
Computergebruikers halen ongewild ransomware binnen door te klikken op geïnfecteerde bijlages van e-mails, die er vaak bedrieglijk echt uit zien. Schadelijke software (malware) verspreidt zich vervolgens in de computer en vergrendelt een aantal of alle bestanden. Een andere manier om ransomware op te lopen is als gebruikers zogenaamde gratis software downloaden of inhoud (filmpjes bijvoorbeeld) dat in werkelijkheid een virus bevat.

Geld betalen
Als het virus zich heeft genesteld in de computer en de bestanden zijn vergrendeld, krijgt de gebruiker een melding dat hij losgeld (ransom) moet betalen om die weer te ontsluiten. Als hij niet betaalt, kan hij nooit meer bij zijn bestanden. De druk wordt enorm opgevoerd: betaal binnen 48 uur of het losgeld verdubbelt. En anders zie je je waardevolle bestanden nooit meer terug.

De aanpak van de criminelen is inmiddels zo geprofessionaliseerd dat het bijna business as usual lijkt. Maar het is keiharde misdaad, waar wereldwijd miljarden in omgaan. De gebruiker wordt begeleid in het kopen van digitaal geld (bitcoins) waarmee vervolgens kan worden betaald. Daar bestaan aparte websites voor met een eigen klantenservice. Experts menen dat mede als gevolg van dit soort illegale praktijken de koers van de bitcoin enorm is gestegen de laatste jaren.

Hoge internetdichtheid
Nederland staat wereldwijd op de vierde plek op de lijst van meeste ransomware-infecties. In 5 procent van de gevallen wordt een Nederlandse computer geïnfecteerd met ransomware. Dat bleek vorig jaar uit een rapport van beveiligingsbedrijf Symantec. In ons land zijn al duizenden slachtoffers en het aantal stijgt snel. Een verklaring voor het grote aantal ransomware-infecties in Nederland is de hoge internetdichtheid, zeggen deskundigen.

Veruit het meest getroffen land is de Verenigde Staten, met 31 procent van alle infecties. Daarna volgen Italië en Japan (allebei 8 procent). Na Nederland volgen Duitsland (4 procent), het Verenigd Koninkrijk (4 procent), België (3 procent) en Canada (3 procent). 

Internationale samenwerking
Betekent deze ransomware-epidemie dat de politie het nakijken heeft bij deze vorm van criminaliteit? Zeker niet. De Nederlandse politie en Europol hebben vorig jaar in nomoreransom.org de krachten gebundeld met IT-beveiligingsbedrijven als Kaspersky en Intel Security. Inmiddels hebben zich 25 landen en verschillende grote bedrijven bij dit initiatief aangesloten om een tegenoffensief in te zetten.

Nomoreransom bundelt kennis en bevordert de internationale samenwerking in de strijd tegen cybercriminaliteit. Maar het kan slachtoffers soms ook een uitweg bieden, omdat ze voor een stijgend aantal virussen de sleutels hebben gevonden om bestanden te kunnen ontgrendelen. Daardoor kunnen slachtoffers geholpen worden zonder dat ze moeten betalen aan criminelen. Het is daarom altijd goed om de site van nomoreransom.org te checken als je getroffen bent door ransomware. In een half jaar tijd heeft Nomoransom zo al 75.000 slachtoffers kunnen helpen.

Wat kun je doen tegen ransomware? Kassa heeft wat tips op een rijtje gezet. Die kun je hier lezen. Ook Nomoreransom geeft uitleg over ransomware en de Fraudehelpdesk geeft enkele tips .