Je bent lekker je zolder aan het opruimen en besluit je oude camera aan te bieden op een website als
Marktplaats
. Voor je het weet zit je in een WhatsApp-conversatie met een potentiële koper. Op slinkse wijze weet deze ‘koper’ je persoonlijke gegevens te ontfutselen. En binnen enkele minuten ben je niet je camera, maar wel het geld op je bankrekening én je identiteit kwijt.
Social engineering
Deze vorm van oplichting wordt social engineering genoemd. Criminelen proberen je vertrouwen te wekken en je te verleiden om persoonlijke gegevens of beveiligingscodes af te geven.
Slachtoffer
Het overkomt ook Koos Dirkse uit Leiden. Hij heeft zijn camera op Marktplaats staan en krijgt een appje van ene Lydia de Mooij, die de camera voor de vraagprijs wil overnemen. Ze woont ver weg, en vraagt aan Koos of hij de camera aangetekend op kan sturen. Ze houdt een verhaal op dat ze onlangs zelf is opgelicht en stuurt – om vertrouwen te wekken – een foto van haar bankpas en rijbewijs op. Ze vraagt Koos hetzelfde te doen. Daarna gebruikt Lydia de zogeheten ‘zakelijke bankrekening-truc’.
Ze weet Koos, die bij de
ING
zit, ertoe te bewegen om een bevestigingscode af te geven, onder meer door tweemaal te benadrukken dat hij écht zijn TAN-code niet moet doorsturen, omdat deze strikt persoonlijk is. Koos gaat voor de bijl, maar komt er twee uur later achter dat zijn hele rekening is leeggeplunderd.
Identiteitsfraude
Maar het is niet Lydia die de rekening heeft leeggehaald. Dat is de oplichter die enkele weken eerder hetzelfde trucje heeft uitgehaald bij Brechtje de Mooij (doopnaam is Lydia, daarom staat deze op het rijbewijs). Brechtje heeft begin januari niet haar bevestigingscode afgestaan, maar wel een foto gestuurd van haar rijbewijs en bankpas. En die foto’s worden nu door de oplichters steeds doorgestuurd naar nieuwe slachtoffers.
Brechtje heeft aangifte gedaan en haar papieren laten vervangen, maar wordt nog regelmatig gebeld door de politie dat haar naam weer is gevallen tijdens een nieuwe aangifte.
Extra risico
Bij de ‘zakelijke rekening-truc’ maken fraudeurs gebruik van de koppeling tussen de betalingsapp op een telefoon met je bankrekening.
Michel van Eeten
, hoogleraar Internetveiligheid aan de TU Delft, bekijkt voor ons welke mogelijkheden banken bieden om deze koppeling te maken.
Hij merkt op dat ING een extra mogelijkheid heeft. “Iedere mogelijkheid die je biedt is een extra mogelijkheid tot misbruik, zeker als deze afwijkt van wat mensen zien als een normale betalingshandeling. De ING heeft het in die zin iets risicovoller ingeregeld.” Dat hoeft wat Van Eeten betreft niet zo erg te zijn, mits ze met enig begrip kijken naar wat hun klanten overkomt.
Wie draait op voor de kosten?
ING laat weten te betreuren dat Koos slachtoffer is geworden van fraude, maar niet over te gaan tot vergoeding van de schade. “De klant heeft in dit geval zelf de fraudeur toegang gegeven tot zijn betaalrekening door gegevens te delen. [..] Klanten moeten zorgvuldig en veilig omgaan met o.a. codes en bankpassen, juist om te voorkomen dat deze in verkeerde handen raken. Dit staat duidelijk vermeld in onze voorwaarden en in de veiligheidsregels die we samen met de andere banken en de Consumentenbond hebben opgesteld.”
De volledige reactie van ING en die van Betaalvereniging Nederland vind je hier
.
Van Eeten is het hier niet mee eens. “Wat de wet zegt is dat banken gewoon moeten vergoeden. Als zij vinden dat hun klanten er een potje van hebben gemaakt, dan moeten ze maar naar de rechter. Gek genoeg is het in de Nederlandse praktijk andersom.”
- Het direct bieden van de vraagprijs zónder het product gezien te hebben
- Amicaal taalgebruik
- Slachtofferrol
- Het snel moeten handelen
Wat te doen?
Gedupeerden voelen zich vaak stom dat ze erin zijn getrapt, maar door de gewiekste methodes kan het iedereen overkomen. Als je dit overkomt, is het volgens Van der Sluys noodzaak om zo snel mogelijk je bank in te lichten en een nieuwe bankpas aan te vragen. Ook adviseert ze sterk om je rijbewijs te vernieuwen, aangifte te doen bij de politie én je te melden bij het CMI. “Ook is het belangrijk om je rekening in de gaten te houden, of deze niet wordt misbruikt om bijvoorbeeld een telefoonabonnement op af te sluiten.”
Laatste tip
“Geef nooit je bankpas, rijbewijs of beveiligingscode af. En maak ook nooit 1 of 5 cent over ‘ter controle’ als daarom wordt gevraagd”, aldus het CMI.
ik verkoop al bijna 13 jaar op Markplaats en laat ALTIJD eerst betalen en dan pas verstuur ik het...ik geef kopers de keuze door het op te komen halenof te laten versturen...als dat niet kan of wat dan ook...NIET versturen!!...ook NIET als ze een foto sturen van het "bewijs" dat ze het hebben overgemaakt..Ik zeg ook ALTIJD dat ik DEZELFDE dag verstuuur als de betaling er is en mail ook METEEN de track&trace code door zodat ze weten dat hetpakket is verstuurd...na bijna 13 jaar dit te hebben gedaan, heb ik GEEN problemen en de kopers zijn ook tevreden....ik zeg ook ALTIJD dat ze eerstmaar mijn naam moeten checken bij OPGELICHT.NL en dat zullen ze zien dat mijn naam NIET voorkomt omdat ik voor 200% eerlijk ben....
Ik zou laats een nieuwe mobieltje kopen bij T-mobile, deze zou via een koerier bezorgt worden.
De koerier had de opdracht om A. mijn legitimatie in te scannen, B. mijn bankpasje in te scannen en C. moest ik 1 eurocent overmaken naar een rekening.
Ik had een kopie van mijn legitimatie en bankpasje gemaakt en daarop geschreven dat het een kopie betrof voor T-mobile.
Dit werd door de koerier geweigerd, hij moest het inscannen in zijn apparaat.
Omdat ik niet weet wat hij allemaal in scant en wat er met die gegevens gedaan wordt, of kan worden, heb ik dit geweigerd en ook geen nieuw mobieltje gekregen.
Ik vind dat de beveiliging van T-mobile een beetje te ver gaat.
een reden om een klacht in te dienen? Misschien gaat het goed, maar misschien ook niet. Niet iedereen is in staat om ter plekke te beslissen niet verder te gaan met de aankoop.
Gewoon geld storten op je rekening en dan verzenden. Als dat moeilijkheden geeft met de verkoper afhaken. Dan ga je toch niet je hele hebben en houwen naar zo’n koper opsturen.