Schimmig goed doel ontmaskerd

Bijna iedereen heeft wel eens een kaartverkoper aan de deur gehad die voor een goed doel een setje ansichtkaarten probeerde te slijten. Bijvoorbeeld het bedrijf Care Promotions dat door het hele land ansichtkaarten verkoopt voor Stichting Kinderleukemie Nederland. Kassa liep met de verborgen camera mee met deze kaartverkopers.

Care Promotions
Kassa kreeg een melding van een ongeruste moeder die het bijbaantje van haar zoon niet vertrouwde. Hij moest kaarten langs de deur verkopen voor een vaag goed doel: kinderen met leukemie. Twee redacteuren van Kassa hebben zich vervolgens aangemeld en voorgedaan als nieuwe verkopers en zijn een paar maal met Care Promotions  meegeweest met verborgen camera. Van te voren was niet duidelijk waar de kaarten verkocht zouden worden. De verkopers, allemaal scholieren en studenten, moesten zich op een treinstation melden. Vervolgens gingen ze dan met een busje naar een woonwijk ergens in Nederland.

Op de site van Stichting Kinderleukemie geeft Care Promotions aan dat ze na aftrek van belasting tien procent van de omzet met een minimale storting van €12.000 per jaar aan Stichting Kinderleukemie overmaakt. De verkopers houden van een kleine set ansichtkaarten van €4,95 zelf €0,95 over en van de vijf grote kaarten die €6,95 kosten, krijgen ze €1,50. Verder hanteert Care Promotions nog een bonusstructuur waardoor het aantrekkelijker wordt als de verkopers meer verkopen.

De begeleider zei tegen de nieuwkomers dat ze aan de deur maar gewoon wat activiteiten en uitjes moeten verzinnen die de stichting met kinderen met leukemie zou doen. Zo zouden ze kunnen beweren dat er voetbalkampen in het buitenland worden georganiseerd. Ook bezoekjes aan attractieparken zoals het Dolfinarium, de Efteling en Disneyland Parijs werden genoemd. De ervaren verkopers die onze 'undercover' redacteuren hebben ingewerkt deden dat ook zo in de praktijk.

Kassa heeft een paar maal met Care Promotions over de telefoon gesproken. De eigenaar zegt heel goed bezig te zijn en is verder open over het commerciële oogmerk van zijn bedrijfje. U kunt hier zijn schriftelijke reactie lezen.

Een bedrijf dat kaarten verkoopt, mag natuurlijk winst maken. Maar dan moeten de verkopers wel duidelijk aan de deur melden, dat zij er meer aan overhouden dan het goede doel, dat slechts iets van tien procent krijgt.

Stichting Kinderleukemie Nederland
Als je naar de site van Stichting Kinderleukemie kijkt, vallen er een aantal zaken op:

- Het is onduidelijk wat de stichting nou precies doet met het opgehaalde geld en hoe ze kinderen met leukemie ondersteunt.

- De informatie over de stichting is summier, er is geen financieel verslag te vinden, er wordt niet aangegeven welke personen/medici erbij betrokken zijn, wie er in het bestuur zit(ten) en ze hebben geen keurmerk.

- De informatie over leukemie is grotendeels gekopieerd van Gezondheidsplein.

- Er staat zo ongeveer meer informatie over Care Promotions op dan over de stichting zelf en er staan ook fouten in de tekst.

Het enige dat is na te gaan, is een donatie van € 10.000,- aan de nieuwe kinderafdeling van het in aanbouw zijnde Jeroen Bosch Ziekenhuis. Voor een stichting die al drie jaar actief is, is dat wel heel erg mager. En een vreemde keuze aangezien het Jeroen Bosch Ziekenhuis geen aparte afdeling heeft voor kinderen met kanker en niet zelfstandig patiëntjes met leukemie behandelt.

Dagenlang heeft de redactie van Kassa tevergeefs geprobeerd om contact te krijgen met de Stichting Kinderleukemie. De telefoon wordt niet opgenomen, het kantoortje is leeg en de (oud-)bestuurder is onvindbaar. Uiteindelijk kregen we op de avond voor de uitzending deze  anonieme brief. Het is wel heel opmerkelijk voor een goede doelen stichting om publiciteit en openheid zo te vermijden.

Het lijkt er op dat Stichting Kinderleukemie een uitermate schimmig goed doel is dat nauwelijks actief is. En waar vooral Care Promotions geld aan verdient door ernstig zieke kinderen op te voeren.

Centraal Bureau Fondsenwerving
Het Centraal Bureau Fondsenwerving meldt dat mensen vaak onterecht denken dat het bedrag van de kaartverkoop hoofdzakelijk naar het goede doel gaat. Map van der Wilden meldt dat ze regelmatig vragen krijgen over organisaties die langs de deur gaan en waar weinig informatie over te vinden is. Er is echter geen registratieplicht voor goede doelen in ons land, dus het CBF heeft niet op alles zicht. Zo hebben ze ook wel vragen gekregen over Stichting Kinderleukemie, maar daar is zo goed als niets over bekend.

Verkoopconstructies met een stichting of goed doel komen heel vaak voor. Helaas ontstaat hierdoor het risico dat geld verdienen het voornaamste doel is. Care Promotions is zelf natuurlijk geen goed doel, maar een commercieel bedrijf. Het bedrijf mag dus slechts iets van 10% van de opbrengst van de kaartverkoop aan het goede doel besteden en de rest in haar zak steken. Maar daar moeten de verkopers aan de deur dan wel duidelijk over zijn, wat niet gebeurd.

Collectevergunning verplicht
Care Promotions zegt helemaal geen collectevergunning nodig te hebben voor de verkoop van de kaarten, omdat het om de verkoop van drukwerk met een mening zou gaan. Volgens het CBF is dat volstrekt onjuist.  Voor verkoop of inzameling voor een goed doel is namelijk in bijna alle gemeenten in ons land een collectevergunning vereist. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) bevestigen dit.

Reactie van de staatssecretaris
Staatssecretaris Teeven heeft Kassa het volgende laten weten:

"Het verlenen van een vergunning is een zaak van de gemeente. Wel ga ik me deze kabinetsperiode inzetten voor meer toezicht op het reilen en zeilen van goede doelen stichtingen. Naast meer toezicht is het ook van belang dat de burger zelf alert is op het moment dat er aan de deur gevraagd wordt aan het goede doel te geven. Collectanten moeten zich altijd kunnen identificeren en u kunt vragen of het betreffende goede doel een vergunning heeft van de gemeente. Bij landelijke goede doelen kunt u vragen of ze een keurmerk hebben van het CBF."

Vereniging 'Ouders, Kinderen en Kanker'
De Vereniging 'Ouders, Kinderen en Kanker' is 25 jaar geleden opgericht. Deze kleine stichting heeft het CBF-keurmerk en is volledig transparant. Directeur Marianne Naafs heeft het idee dat Stichting Kinderleukemie Nederland wellicht een niet-actieve stichting is waarbij de kaartverkoper vooral het geld opstrijkt. Zij raadt mensen aan om alleen aan de bekende en/of goed te boek staande goede doelen te doneren zoals KWF Kankerbestrijding, Kika of VOKK als u iets voor kinderen met kanker wil doen.

Kamervragen van de SP
Sharon Gesthuizen, Tweede Kamerlid voor de SP, heeft al eerder Kamervragen gesteld aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over kaartverkopers die voor een twijfelachtig goed doel langs de deur gaan. De antwoorden daarop kunt u hier vinden.

De SP vindt dat er zo snel mogelijk een einde moet komen aan het handelen van bedrijven die voor eigen gewin geld aftroggelen van goedwillende mensen die een goed doel denken te steunen. De partij vindt het niet acceptabel dat deze praktijken gewoon doorgaan onder de ogen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de staatssecretaris en dat zij naar elkaar wijzen.

De SP vindt het verder positief dat de staatssecretaris meer toezicht op goede doelen wil, maar het is niet duidelijk hoe hij dat toezicht dan wil uitvoeren. De staatssecretaris moet allereerst de gemeenten actief voorlichten over de praktijken van dergelijke organisatie die vaak landelijk werken. Alle gemeenten moeten verplicht worden om voor deze vorm van verkoop een vergunning te eisen als blijkt dat ze dat nog niet allemaal doen. Bij aanvraag voor die vergunning kan de gemeente eisen dat er een schriftelijke verklaring wordt overlegd over het deel van de opbrengst dat naar het goede doel gaat. Gemeenten moeten dat ook aan de inwoners laten weten. Verder moet verkoop zonder vergunning hard worden aangepakt. Daar ligt ook een duidelijke rol voor de staatssecretaris van Justitie om onderzoek te doen naar bedrijven die zich hier systematisch aan schuldig maken. Dit zal Gesthuizen onder de aandacht van de staatssecretaris brengen en ze zal aandringen op een spoedig overleg met de VNG.

Als u bent ingelogd, kunt u hieronder meediscussiëren over de kaartverkoop van goede doelen.