"Schaf de verwijderingsbijdrage af"

De reservepot voor de verwijderingsbijdrage op afgedankt bruin- en witgoed is tot de rand toe gevuld. Op dit moment zit er maar liefst 220 miljoen euro in de kas van de NVMP, de stichting van producenten en importeurs die de recycling coördineert.

Volgens de Raad van de Nederlandse Detailhandel (RND) worden consumenten met de verwijderingsbijdrage onnodig op kosten gejaagd. De raad pleit voor afschaffing. "Het is schandalig dat over de rug van de consument zulke grote reserves zijn opgebouwd," aldus Pieter Walraven van de RND. "De verwijderingsbijdrage was eigenlijk hoger dan nodig was voor de inzameling en recycling. De zichtbare verwijderingsbijdrage kan morgen worden gestopt. Uit de reserves kan het recyclesysteem nog bijna 10 jaar worden betaald."

Helma Neppérus (VVD-Kamerlid) noemt de reserve van 220 miljoen een "bespottelijk bedrag". Wat betreft de VVD moet er meteen een einde komen aan de verwijderingsbijdrage. Remi Poppe (SP) vindt ook dat de bijdrage gestopt kan worden. "Geef het geld terug aan de burgers en stop het in het Gemeentefonds", stelt het SP-Kamerlid voor.

In reactie stelt de NVMP (Nederlandse vereniging Verwijdering Metalektro Producten) bij monde van directeur Jan Vlak: "Om alle apparaten die in Nederlandse huishoudens staan in te zamelen en te recyclen is een fors bedrag nodig. De huishoudens tellen 450 miljoen huishoudelijke apparaten. Afgezet tegen de 220 miljoen is dat 50 cent per apparaat. Het is nog maar de vraag of dat voldoende is om alles weg te werken. Bovendien wordt het bedrag van 220 miljoen euro tot aan 2020 helemaal afgebouwd."

Waar spullen inleveren? 
Sinds 1999 betaalt iedere consument een verwijderingsbijdrage bij de aankoop van een nieuwe koelkast, tv, stofzuiger of afwasmachine. De bedragen variëren van 1 tot 17 euro. Consumenten kunnen in ruil voor de verwijderingsbijdrage hun afgedankte spullen inleveren bij de winkelier bij aankoop van een nieuw apparaat. Ook is het mogelijk om oude koelkasten en wasmachines in te leveren bij de gemeentelijke milieustraat. Het ingezamelde bruin- en witgoed wordt hierna milieuvriendelijk verwerkt, zodat er geen rotzooi in het milieu terecht komt.

Tot zover de theorie. Kassa kwam erachter dat de praktijk leert dat het niet allemaal even goed is geregeld. Zo is er nog steeds geen verplichting voor winkeliers en gemeenten om zich bij de NVMP te registreren. Op dit moment is bijvoorbeeld 10% van de Nederlandse gemeenten niet aangesloten bij de NVMP. De ‘achterdeur’ naar de illegale export staat hierdoor nog steeds open. Want afval mag officieel niet geëxporteerd worden.

Er is nog steeds sprake van illegale handel in afgedankte koelkasten, zo ontdekte Kassa. Het blijkt nog steeds erg gemakkelijk te zijn om honderden kapotte koelkasten voor export naar Afrika aan te schaffen.

De inspectiedienst van het ministerie van VROM onderschepte vorig jaar 35 partijen met afgedankte apparaten in de havens bij controles van containers die klaarstonden voor export naar Afrika. In totaal werd er voor 171 ton elektrische- en elektronische apparatuur onderschept. Nederland is zelfs doorvoerland voor elektronica-afval. Tweederde van de aangetroffen partijen was afkomstig uit andere EU-landen zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Polen.

In de studio reageert SP-Kamerlid Poppe op de Kassa-reportage met de verborgen camera waarin een handelaar 150 kapotte koelkasten voor export naar Afrika aanbiedt: "Dit is misdadig. Deze handelaren maken winst over de ruggen van arme mensen met veel milieuschade tot gevolg. Ik noem dat afvalmaffia!"

Update 23 maart 2010: De meeste producenten van elektronische apparaten stoppen vanaf volgend jaar met het innen van de verwijderingsbijdrage, die klanten moeten betalen bij aanschaf van dergelijke artikelen. Fabrikanten van grote witgoedapparaten, zoals wasmachines en koelkasten, stoppen in 2013 met het heffen van deze bijdrage. Afgelopen zaterdag zei de Raad van de Nederlandse Detailhandel (RND) in

Kassa  af te willen van de verwijderingsbijdrage.

Demissionair minister Tineke Huizinga van VROM heeft dinsdag gezegd in een debat over zwerfafval en recycling dat fabrikanten stoppen met het innen van de verwijderingsbijdrage. 

Uit de uitzending van Kassa bleek dat de heffingen al zoveel geld opgebracht hebben, dat hiervan het recyclen van producten nog jarenlang kan doorgaan. De reserves zouden inmiddels zijn opgelopen tot meer dan 200 miljoen euro.

Huizinga erkende dat het goed is ,,om de fondsen leeg te maken''. Ze wil dat dit in 2020 een feit is. Daarover zijn volgens de minister afspraken gemaakt met de fabrikanten. Het berekenen van de kosten voor de verwijdering in de kostprijs van het product, is volgens haar mogelijk beter. (ANP)