Oversluiten levensverzekering niet verstandig

Als u een hypotheek hebt, is daar meestal een kapitaalverzekering aan gekoppeld, in de volksmond vaak een levensverzekering genoemd. Daarmee spaart u voor aflossing én als u eerder overlijdt, komt er geld vrij voor de aflossing.

Als u de hypotheek oversluit vanwege een lagere rente of omdat u een ander, duurder huis gaat kopen, dan wordt u dikwijls ook geadviseerd om de bestaande levensverzekering te beëindigen en een nieuwe af te sluiten. Dat overkwam meneer van der Lingen. Hij ging in 2007 een nieuw huis te kopen. Daarvoor had hij een nieuwe hypotheek nodig; de oude liep 3 ½ jaar. Op advies van een hypotheekadviseur werd de hypotheek overgesloten en werd daarbij een nieuwe levensverzekering afgesloten.

Voortijdige afkoop van zo’n levensverzekering kan heel nadelig uitpakken en duizenden euro’s kosten. Daarvoor zijn een aantal redenen. Zo betaal je bij levensverzekeringen in de eerste 5 – 10 jaar de kosten van de verzekering. Die kosten drukken zwaar op de inleg en in die jaren wordt maar een deel van je inleg belegd. Dat resulteert erin dat de afkoopsom na bijvoorbeeld 5 jaar ook maar een deel van de inleg is. Als je een nieuwe levensverzekering start, betaal je in de eerste jaren ook wederom de kosten van de nieuwe verzekering. Je betaalt dan dus 2 keer de kosten van een levensverzekering. Daarnaast betaal je afkoopkosten, dat zijn kosten die je aan de maatschappij betaalt omdat je de polis voortijdig stopzet. En als je met een nieuwe polis begint, begint die 30 jaar opnieuw; dus ook al betaal je wellicht een lagere premie, dan betaal je die lagere premie wel 5 jaar langer…

Dit financieel nadeel moet je terug zien te verdienen met de nieuwe levensverzekering. En dat lukt praktisch nooit.

Een man sluit een kapitaalverzekering (beleggingspolis met levensverzekering) af op 30-jarige leeftijd. Het doelvermogen bij belegging in een mixfonds na 30 jaar is € 190.000 (6% rendement) De inleg bedraagt € 250 per maand / € 3.000 per jaar. Na 5 jaar wordt de oude polis overgesloten naar een nieuwe, waarbij de afkoopwaarde van de eerste polis in de nieuwe wordt gestort. De 2e polis heeft dezelfde einddatum als de eerste polis. De premie blijft gelijk.

Klik voor uitleg en de tabel over het verloop van de poliswaarde hier .

Dan zie je dat de opbrengsten van de oude polis na 10 jaar hoger zijn. De opbrengst van de nieuwe polis is lager vanwege de kosten van het oversluiten, die op de opbrengst drukken en natuurlijk het feit dat je later bent begonnen. Na 30 jaar is het verschil in opbrengst tussen de oude (€ 189 592) en nieuwe polis (€ 163 923) opgelopen tot ruim € 25.000. De schade voor de klant is op dit moment ca € 6000. Dat is het bedrag dat je nu namelijk opzij moet zetten om dat toekomstige verschil van € 25.000 goed te maken.

Adviseurs geven ook dikwijls aan dat er een levensverzekering is waarbij de maandelijkse inleg lager is. Dat is mogelijk, aldus Breukelaar, maar die verschillen zijn niet zo extreem dat dat het verlies goedmaakt. Bovendien betaal je die premie ook langer, in het bovenstaande voorbeeld 5 jaar. Of er wordt in de berekeningen uitgegaan van een hogere prognose.

Kapé Breukelaar is onafhankelijk financieel adviseur en voorzitter van de Vereniging van Onafhankelijk Financiële Planners www.vofp.nl . Hij stelt dat een adviseur altijd verplicht is om bij een advies een analyse van de verschillende opties te maken.

Zo moet de adviseur berekeningen maken van de:

a)  oude situatie : Op grond van de oude polis levensverzekering, aangepast aan de nieuwe eisen, gaan berekenen wat het eindbedrag wordt.
b)  nieuwe situatie : kosten inzichtelijk maken van de nieuwe levensverzekering, waarbij bovengenoemde kosten in de berekening worden meegenomen.
Op basis van dit complete kostenplaatje kan de consument een weloverwogen keuze maken.

En daar ontbreekt het te vaak aan. Zo heeft de Autoriteit Financiële Markten www.afm.nl in 2007 onderzoek gedaan naar de kwaliteit van hypotheekadviezen. Eén van de conclusies luidde:  

 “ Bij ruim 1/3 van oversluitadviezen wordt geen kwantitatieve vergelijking gemaakt tussen de oude en nieuwe hypotheek. En zonder die vergelijking is het onmogelijk om vast te stellen of oversluiten in het voordeel van de consument is .”

Ook volgens de Ombudsman Financiële Dienstverlening Jan Wolter Wabeke komen er veel klachten hierover binnen.

Hij constateert in zijn jaarverslag 2006 o.a. “ Eerder gesloten verzekeringen worden, na advies van het intermediair of de loondienstagent, voortijdig beëindigd en ‘ingeruild’ voor nieuwe polissen bij al dan niet een andere verzekeraar. Het argument hiervoor is doorgaans dat dit tot een beter beleggingsresultaat zal leiden. Dat beëindiging van de oorspronkelijke verzekeringen tot een fors financieel verlies leidt, wordt veelal niet of onvoldoende belicht. Het oversluiten van lopende verzekeringen heeft echter slechts in uitzonderlijke gevallen enig voordeel voor de consument .”

En ook: " Veel polishouders hebben geen enkel besef van de financiële gevolgen van hun besluit. Opmerkelijk is, dat wanneer ik betrokken partijen met een dergelijke klacht confronteer en vraag om het bewuste advies te beargumenteren, de zelfstandige adviseur of de loondienstagent in bijna alle gevallen een afdoend antwoord op deze vraag schuldig moet blijven" .

Breukelaar geeft aan dat de provisie voor de verkoop van een nieuwe levensverzekering kan variëren van €3000 tot € 5000. Aanpassing van een bestaande levensverzekering levert geen provisie op. Moet die provisiestructuur niet worden aangepast? Bas Millenaar -commercieel directeur van De Hypotheker- is van mening dat de verdiensten transparant moeten zijn. En vanaf 2009 wordt dat wettelijk verplicht. Adviseurs moeten dan aangeven hoeveel provisie ze verdienen bij de verkoop van hun producten. Op de vraag of een klant van De Hypotheker die informatie nu al kan krijgen, beantwoordt hij bevestigend. Tevens geeft Millenaar aan dat de provisie op dit moment ook niet meer in 1 keer wordt betaald. Het is de bedoeling dat adviseurs uiteindelijk 50% van de provisie eenmalig ontvangen; de rest ontvangen ze verspreid over de looptijd. Dat geeft de adviseur ook de prikkel om zijn best te blijven doen voor de klant. De Hypotheker heeft nog geen plannen om te gaan werken met vaste bedragen voor een hypotheekadvies of berekening van een uurtarief. Dat is in ieder geval wel de voorkeur van Breukelaar; want daarmee kun je erop vertrouwen dat het advies in het belang van de klant is (en niet in het belang van de portemonnee van de adviseur).

Breukelaar benadrukt tevens dat je bij een hypotheekadvies ook alert moet zijn op de zogeheten fiscaliteit. Want in combinatie met het advies om de levensverzekering af te kopen, sluit men dus meestal een nieuwe levensverzekeringspolis voor 30 jaar af. En dat kan flinke fiscale problemen opleveren in het kader van de hypotheek. Veel mensen verliezen namelijk in 2031 hun recht op de hypotheekrenteaftrek. En als de polis in 2038 gaat uitkeren en fiscaal gekoppeld is aan de hypotheek, dan heb je een groot probleem. Het rendement in de polis is dan namelijk met inkomstenbelasting belast. Bovendien zit je de laatste 7 jaar met een hypotheek waarvan de rente niet meer aftrekbaar is en een polis die nog niet is uitgekeerd.

Zorg er in ieder geval voor dat in het dossier alle berekeningen zitten én dat van alle gesprekken verslagen zijn gemaakt. Maak zonodig zelf verslagen die de adviseur ook tekent. Zo is later terug te lezen op welke wijze het hypotheekadvies tot stand is gekomen.

1) Contact opnemen met de adviseur: hij moet u -ook achteraf- aan de hand van een dossier kunnen aantonen waarom het een juist advies was. Bent u dan nog niet overtuigd, dien dan schriftelijk een klacht in bij de directie van het bedrijf.
2) Als de reactie daarop niet bevredigend is, dan kunt u een klacht indienen bij de Ombudsman Financiële Dienstverlening. Informatie over deze procedure vindt u op de website van het Kifid: www.kifid.nl

3) Bent u het met deze uitspraak niet eens, dan kunt u nog naar de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening (ook bij het Kifid) die een bindende uitspraak doet of naar de rechter stappen.