'Operatiecijfers zorg zijn indicatie over kwaliteit'

Zorgverzekeraars Nederland publiceerde deze week voor het eerst een rapport over de aantallen operaties die door ziekenhuizen worden uitgevoerd. Uit de cijfers blijkt dat het ene ziekenhuis veel vaker opereert dan het andere. Wat betekent dat precies en wat heb je als consument aan die informatie?

De cijfers over zeven veelvoorkomende aandoeningen werden vrijgegeven. Het gaat dan bijvoorbeeld om behandeling van rughernia, verwijderen van de galblaas en het opereren van een liesbreuk. Nooit eerder werden ziekenhuizen met naam genoemd in dergelijke publicaties. Uit de cijfers blijkt dat in het ene ziekenhuis een operatie veel vaker wordt uitgevoerd dan in een andere zorginstelling. Zo wordt een staaroperatie bijvoorbeeld in de ene regio bijna twee vaker uitgevoerd dan elders. Opvallend is is dat particuliere instellingen veel vaker opereren dan algemene of academische ziekenhuizen.

Gezondheidseconoom Wim Groot geeft een toelichting in de studio. "Het lijkt dat privéklinieken extra veel opereren om extra veel geld te verdienen. Máár: deze instellingen zijn gespecialiseerd in bepaalde behandelingen en daarom worden veel patiënten naar hen doorgestuurd." Groot vindt het nuttig dat dergelijke cijfers worden gepubliceerd. "Hier moet meer openheid over komen en dat gaat heel langzaam. Deze cijfers zijn niet zaligmakend, maar het is een begin." 

Koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland (ZN) is minder tevreden. Deze cijfers zijn niet het ultieme rapportcijfer voor ziekenhuizen, liet ZN weten. De zorgverzekeraars willen in de toekomst meer factoren mee laten wegen, zoals bijvoorbeeld hoe het een patiënt na een ingreep vergaat. Volgens de Orde van Medisch Specialisten (OMS) zeggen dergelijke cijfers weinig over de werkelijke kwaliteit in operatiekamers. Ook de recent gepubliceerde sterftecijfers per ziekenhuis zijn niet onomstreden. Zulke cijfers worden beïnvloed door het verschil tussen academische en andere ziekenhuizen. In academische ziekenhuizen worden meer complexe behandelingen uitgevoerd. Daardoor is er wellicht minder ervaring met eenvoudige operaties. Ook kunnen daardoor de sterftecijfers hoger zijn, maar dat zegt weinig over de kwaliteit van de artsen, benadrukt de OMS.

Wim Groot legt uit waarom de cijfers nu toch naar buiten komen. "Ziekenhuizen waren altijd huiverig met het openbaar maken van cijfers. Dat is wèl goed voor de transparantie in de zorg." De verzekeraars, de ziekenhuizen en de artsen kunnen nu namelijk met elkaar in gesprek. Waarom opereert de één vaker dan de ander? Is het ene ziekenhuis meer gespecialiseerd in bepaalde operaties? Door die discussie moet de zorg beter worden. Groot: "Dat is uiteindelijk in het voordeel van de patiënt." De cijfers over aantallen operaties moeten voor ècht inzicht worden gecombineerd met andere feiten, bijvoorbeeld de sterftecijfers in een ziekenhuis, maar ook bijvoorbeeld hoe het patiënten vergaat ná de operatie.

Marcel Daniëls van de Orde van Medisch Specialisten riep eerder deze week op om verzekeraars en patiëntenorganisaties samen te laten werken aan zo’n breed overzicht van ziekenhuiszorg. Wilna Wind van patiëntenorganisatie NPCF vindt dat de cijfers niet zaligmakend moeten zijn. Zij noemt deze cijfers in ieder geval een indicatie: "Als je ze helemaal niet geeft, weten we nog minder", aldus Wind. Wim Groot roept daarom de medisch specialisten op, om zèlf met cijfers te komen als zij over deze cijfers van de zorgverzekeraars ontevreden zijn. De ziekenhuiscijfers over 'praktijkvariatie' vind je op de website van Zorgverzekeraars Nederland.