Minder les, eerder van school

De lestijd in het voortgezet onderwijs terugbrengen, het aantal studieprofielen beperken in de bovenbouw van havo/vwo en leerlingen een jaar korter op school laten zitten. Dat zijn enkele suggesties die een ambtelijke werkgroep doet om in 2015 4,1 miljard te besparen op het onderwijsbudget. Aan de ambtenaren was gevraagd met ideeën te komen om dit bezuinigingsbedrag mogelijk te maken.

De denktank wil korten op uitgaven waarvan de leden denken dat deze relatief weinig bijdragen aan goede prestaties op het basiscurriculum, zoals ,,het terugdraaien van de maatregel klassenverkleining en het samenvoegen van kleine scholen''. Door het aantal studieprofielen te beperken, hopen de ambtenaren kleine lesgroepen in de bovenbouw van havo/vwo te vermijden. In het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) kan de complexiteit verminderen door het substantieel verlagen van het aantal opleidingen. Een andere variant die de denkers de politiek willen voorhouden bestaat uit maatregelen die erop zijn gericht leerlingen sneller te laten leren en sneller de school te laten verlaten. Zogenoemde leerroutes moeten dan efficiënter worden ingericht. ,,Tegelijk met het inkorten wordt het onderwijs intensiever'', spiegelen de ambtenaren voor. ,,De onderwijsuitgaven zullen dalen omdat leerlingen minder tijd in het onderwijs doorbrengen. Maar de grootste productiviteitsverbetering ontstaat doordat leerlingen een jaar eerder de arbeidsmarkt kunnen betreden.''

De voorstellen voor bezuinigingen gaan ten koste van de kwaliteit en leiden tot een tweedeling in de samenleving. Dat stelde de VO-Raad, de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs, donderdag in een reactie. De plannen gaan volgens de VO-Raad vooral ten koste van kwetsbare jongeren, die zo slechter worden voorbereid op de samenleving. ,,Steeds meer leerlingen hebben moeite om mee te komen in een steeds complexere samenleving. Als we op deze leerlingen bezuinigen, is het risico aanzienlijk dat we straks met een probleemgeneratie zitten. Dat is ontoelaatbaar en kost uiteindelijk veel meer geld dan we nu besparen'', aldus voorzitter Sjoerd Slagter. Scholierenorganisatie LAKS is evenmin te spreken over de bezuinigingsvoorstellen. Die hollen volgens de bond de kwaliteit van het onderwijs uit. ,,Wanneer we deze weg inslaan, staat de deur wagenwijd open voor verdere teloorgang van ons onderwijs'', aldus voorzitter Emiel Willms.

De voorstellen zijn desastreus voor de kenniseconomie, de kwaliteit en het onderwijsaanbod. Dat stelde de Algemene Onderwijsbond (AOb) in een reactie. ,,Deze plannen zadelen ons op met een kenniscrisis'', zei voorzitter Walter Dresscher. ,,We verspillen talent en maken ons land er niet leefbaarder op.'' De AOb vreest dat scholen leerfabrieken worden die op kille cijfers worden afgerekend. ,,Dit is een klap in het gezicht van iedereen die in het onderwijs werkt en trots is op zijn werk'', stelt de bond. Voorzitter Michel Rog van CNV Onderwijs spreekt van ,,onbegrijpelijke voorstellen vol tegenstrijdigheden''. De vakbond stelt de dat de bezuinigingsvoorstellen een kaalslag in het onderwijs teweeg zullen brengen. De stappen vooruit die de afgelopen jaren zijn gezet, zullen in één klap worden vernietigd, waarschuwt Rog. CNV Onderwijs hekelt ook de voorgestelde besparingen van ruim een half miljard op de zogenoemde zorgleerlingen, die meer aandacht nodig hebben dan gemiddeld. ,,Op termijn zal de maatschappij een hoge prijs betalen voor nog meer zorgleerlingen die minder les en aandacht krijgen'', stelt Rog.

De mogelijke bezuinigingen op het basisonderwijs en het speciaal onderwijs zijn onacceptabel, zo liet voorzitter Kete Kervezee van de PO-Raad in een reactie weten. Kervezee spreekt niet tegen dat in het onderwijs doelmatiger kan worden gewerkt. Maar zij pleit ervoor de consequenties op de lange termijn in het oog te houden. ,,Onderwijs is een investering in de toekomst. Het maatschappelijke rendement van het onderwijs houdt direct verband met de hoogte van deze investering.'' Volgens Kervezee maken deze besparingsvoorstellen het haast onmogelijk nog passend onderwijs te bieden, zeker aan kinderen die extra aandacht nodig hebben. ,,Ik zal mij keihard verzetten tegen bezuinigingen die zo nadrukkelijk ten koste gaan van de kwaliteit'', kondigde zij aan.

De MBO Raad vindt dat mbo-studenten onevenredig hard worden geraakt in de bezuinigingsvoorstellen voor het onderwijs. Dat liet de sectororganisatie in een reactie weten. Vooral het voorstel om de studieduur te verkorten, valt slecht. ,,Wij verbazen ons over dit voorstel omdat de commissie kennelijk in de veronderstelling verkeert dat mbo-studenten hun tijd zitten te verdoen'', aldus voorzitter Jan van Zijl van de MBO Raad. Volgens hem hebben ze de vastgestelde tijd juist hard nodig om te leren wat zij moeten weten en kunnen om aan de slag te kunnen op de arbeidsmarkt of om door te studeren in het hbo. Ook het invoeren van schoolgeld vindt de MBO Raad een slecht idee. Daarmee wordt een enorme drempel opgeworpen. Studeren aan het mbo is dan mogelijk alleen nog weggelegd voor jongeren van wie de ouders dat kunnen betalen. ,,Een stap terug in de tijd'', vindt de raad. Bron: ANP