Identiteitskaart per direct gratis

De identiteitskaart is voortaan gratis. Gemeenten mogen voor de verstrekking ervan geen leges meer heffen, zo heeft de Hoge Raad vrijdag bepaald.

Volgens het hoogste rechtscollege is de identificatieplicht voor de meeste mensen de enige reden om een identiteitskaart aan te vragen. Het belang van de overheid bij de kaart is daarmee groter dan het belang van de burger. Legesheffing mag alleen voor diensten die vooral een belang van een individuele burger dienen. Een identiteitskaart kostte maximaal 43,89 euro.

Minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) overlegt binnenkort met de gemeenten over de financiële consequenties van de uitspraak. Hij laat de Tweede Kamer nog weten of hij wetten en regels moet aanpassen. Duidelijk is al wel dat gemeenten per direct geen leges meer mogen heffen voor de aanvraag van een identiteitskaart. Binnenlandse Zaken schatte vorig jaar dat de gratis verstrekking ervan de rijksoverheid 80 miljoen euro kost.

Geen run op id-kaarten verwacht
In het overleg met de gemeenten moet blijken welk deel daarvan voor rekening komt van het Rijk en welk deel de gemeenten moeten ophoesten. ,,Ik denk dat daar een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is'', zei minister Gerd Leers vrijdag na afloop van de ministerraad namens Donner. Hij gaf aan verrast te zijn door de uitspraak. ,,Maar het is een einduitspraak; we moeten ermee leven.'' Leers verwacht niet dat er nu een run op identiteitskaarten ontstaat, omdat veel mensen volgens hem al zo'n kaart hebben en ze zich ook met een paspoort of rijbewijs kunnen identificeren.

Volgens Leers moet er compensatie komen voor mensen die in de afgelopen tijd een identiteitskaart hebben aangevraagd en een klacht hadden ingediend over de leges die ze daarvoor moesten betalen. De Hoge Raad verwacht geen massale restitutie. Weliswaar is de uitspraak ook van toepassing op de achterliggende jaren, maar ,,afgesloten zaken worden niet heropend'', aldus persraadsheer Marc Fierstra. Wie wel tijdig bezwaar heeft gemaakt tegen de leges, heeft recht op terugbetaling.

Sinds 1 januari 2005 moet iedereen vanaf 14 jaar een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen als het bevoegd gezag daarom vraagt. De zaak werd aanhangig gemaakt door een inwoner van de gemeente Leudal (voorheen Heythuysen), die in de zomer van 2004 een rijbewijs en een ID-kaart had aangevraagd.
ANP