'Geweld van jonge criminelen is zorg'

Het is zorgwekkend hoe gemakkelijk criminele jongeren geweld gebruiken. Dat zegt criminoloog Henk Ferwerda van het Arnhemse onderzoeksbureau Beke. ,,Ik maak me zorgen, ook over de ernst van de strafbare feiten. Jonge gasten zitten soms al in de zware criminaliteit'', zegt Ferwerda.

Een voorbeeld is een dubbele liquidatie in Amsterdam eind 2012. Twee mannen van 28 en 21 werden op straat doodgeschoten in de Staatsliedenbuurt, anderen ontkwamen aan de kogelregen. ,,Die jongeren zijn in de criminaliteit beland vanuit de jeugdgroepen. Die groepen kunnen een kraamkamer voor de misdaad zijn'', aldus Ferwerda.

'Justitie betrekken werkt averechts'

Voor veel jongeren is dat helemaal niet aan de orde. Zij zorgen nooit voor problemen. Een groep geldt als hinderlijk, de lichtste probleemcategorie. Ferwerda: ,,Er worden dingen kapotgemaakt of gestolen, er is geluidsoverlast en afval. Er zijn genoeg jongeren die wel eens zo'n periode hebben. Meestal gaat het over als zij ouder worden.'' Het werkt volgens Ferwerda averechts om politie en justitie op hinderlijke jongeren af te sturen.

Bij een deel gaat het gedrag echter niet over. Een enkeling belandt uiteindelijk in de georganiseerde misdaad. ,,Daar maken ze zich schuldig aan inbraken, overvallen, geweld en intimidatie. Daar kom je met jeugdwerkers niet meer bij.''

Volgens Ferwerda is het daarom belangrijk op tijd in te grijpen. ,,Als een jongere op de basisschool probleemgedrag vertoont, kun je hem beter helpen dan wanneer hij 20 is en leeft van ripdeals en gewapende overvallen. Dan wordt het heel lastig. Op dat niveau verdien je veel geld. Ze hebben bovendien geen la vol diploma's thuis. De prikkel om in de misdaad te blijven is erg groot.''

De criminele jongeren moeten worden aangepakt door justitie, maar hebben meestal ook zorg nodig. ,,Hun ouders zijn bijvoorbeeld verslaafd of crimineel. Die kunnen of willen hun kinderen niet opvoeden. De jongeren maken hun opleiding niet af en komen lastig aan een baan.''

In hun groep, tussen hun vrienden, voelen de jonge criminelen zich veilig. Ze jutten elkaar op en denken dat ze anoniem zijn. ,,Totdat een agent ze op de schouder tikt. Dat vinden ze niet leuk. Ze weten dat ze in de gaten worden gehouden. Dan komt er een individueel plan van aanpak, ook met jeugdzorg. Dat is een paar jaar bezig en nu zie je de positieve ontwikkeling.''

Het grootste gevaar nu is gemakzucht. Ferwerda: ,,Als je ziet dat er minder criminaliteit is, dat het aantal jeugdgroepen daalt en dat de aanpak werkt, bestaat het risico dat je gaat verslappen. Over 10 jaar plukken we daar de wrange vruchten van.'' ANP