Gevaarlijk asbest vaak illegaal verwijderd

In 70% van de woonhuizen in Nederland is asbest aanwezig. Dat asbest kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid. Kassa laat zien dat er beunhazen zijn die het asbest voor een mooi prijsje verwijderen. Met alle risico’s van dien.

Asbest is een verzamelnaam voor een aantal mineralen die zijn opgebouwd uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. Het materiaal was vooral erg populair in de bouw omdat het sterk, slijtvast, isolerend, brandwerend en goedkoop is. In de vorige eeuw zijn in Nederland ongeveer 8 miljoen ton asbesthoudende producten geproduceerd en gebruikt.

In de tweede helft van de twintigste eeuw wordt steeds duidelijker dat er ook een keerzijde zit aan het onverwoestbare karakter van asbest. Veel mensen die gewerkt hebben met asbest blijken de vezels te hebben ingeademd. Die vezels nestelen zich in de longen om pas jaren later kanker te veroorzaken. Borstvlieskanker is de meest voorkomende vorm. Daarnaast speelt bij een groot deel van de mensen die overlijden aan longkanker blootstelling aan asbest een belangrijke rol. Jaarlijks gaan er honderden mensen dood aan deze asbestkanker. Het gebruik van asbest is dan ook per 1 januari 1994 verboden. Asbest is zo onverwoestbaar dat het zelfs nu nog voor gezondheidsrisico’s zorgt. Onlangs heeft de Gezondheidsraad zelfs geadviseerd de blootstellingsnormen voor asbest te verscherpen. Hiermee is voor het eerst vastgesteld dat een lagere concentratie asbest ook al risicovol kan zijn. Het belangrijkste gevaar levert asbest dat ondeskundig wordt verwijderd en asbest dat in slechte staat verkeert.

Omdat het materiaal in het verleden veel in de bouw is toegepast, kan het nog op verschillende plekken in huizen zitten. In zo’n 70% van de Nederlandse woonhuizen is nog asbest aanwezig. Asbest is heel moeilijk te herkennen. Alleen een speciaal laboratorium kan dat. Veel mensen denken bij asbest aan golfplaten, maar je kunt asbest op veel meer plaatsen in en om het huis tegenkomen. Klik hier voor overzicht .

Als u bijvoorbeeld bij sloop of verbouwing genoodzaakt bent asbest te verwijderen, dan kunt u dat het beste laten doen. Er zijn maar een paar gevallen wanneer u in uw eigen huis asbest mag verwijderen. Toegestaan is maximaal een oppervlakte van 35 m2 van:

-Asbesthoudende vloertegels of niet gelijmde vloerbedekking.

-Geschroefde bouwmaterialen waarin de asbestvezels hechtgebonden zijn.

In die gevallen mag u het materiaal naar de gemeentelijke stort brengen. U bent verplicht hiervan melding te doen bij de gemeente. Daarbij moet u zich aan een aantal voorschriften houden. Zo moet het asbest in twee lagen speciaal plastic verpakt worden. Dit plastic is bij de gemeente verkrijgbaar. Vaak kunt u daar ook een pakket krijgen met een speciale overall, gezichtsmasker, overschoenen en handschoenen.

In alle andere (en meeste) gevallen moet u een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf inschakelen. Het is verplicht om een sloopvergunning voor het sloopwerk aan te vragen. Daarvoor moet eerst een asbestinventarisatie worden uitgevoerd door een gecertificeerd bedrijf. Op basis daarvan kan dan een vergunning worden aangevraagd. Bij de inventarisatie wordt gekeken in welke risicoklasse het asbest valt en hoe het verwijderd moet worden.

Voor het officieel laten verwijderen van asbest moet flink in de buidel worden getast. Voor het verwijderen van een zeiltje moet men rekenen op ongeveer 2800 euro. Ook aan het verkrijgen van een sloopvergunning zijn kosten verbonden. De kosten daarvoor verschillen per gemeente. Daarnaast brengt het inventarisatierapport ook kosten met zich mee. Voor een standaardwoning ligt de prijs tussen de 300 en 400 euro.

Henk Onderstal, asbestdeskundige van Argos Onderzoek en docent bij Best Opleidingen is door de hoge kosten en complexe procedure de verleiding groot om het asbest illegaal te laten verwijderen. ‘Het scheelt ontzettend veel geld en ook ontzettend veel tijd. Als je bij een verbouwing nog eens acht weken moet wachten op een vergunning, dan is het veel makkelijker om het door een beunhaas voor een fractie van de prijs te laten verwijderen. Als ik kijk op sites als Werkspot en Marktplaats dan zie je dat een heleboel klussers zich aanbieden en andersom.’

Het officieel laten verwijderen van asbest is een complexe en dure procedure. Maar het kan ook sneller, makkelijker en vooral véél goedkoper. De makers van het programma Zembla gingen op zoek. Een advertentie op Werkspot leverde veel reacties op van bouwbedrijfjes en klussers die de klus wel voor een mooi prijsje wilde klaren. Cijfers uit onderzoek van Bureau Bartels, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, bevestigen dit beeld. Uit dat onderzoek blijkt dat 50-80% van het asbest illegaal verwijderd wordt.

Uit telefoongesprekken komt naar voren dat de beunhazen het niet zo nauw nemen met de veiligheidsmaatregelen. Volgens Onderstal levert dat enorme risico’s op. ‘Als je asbest niet op de juiste wijze verwijdert, dan kunnen er vezels blijven dwarrelen. Dat levert niet alleen risico’s op voor de verwijderaars, maar ook voor bewoners. Dat weet je pas na een aantal jaren. Het probleem is dat zo lang mensen de risico’s niet weten, ze heel makkelijk in handen van beunhazen worden gedreven.’

Ook Marieke van der Werf van het CDA is bezorgd: ‘De cijfers geven aan dat er veel asbest illegaal wordt weggehaald. De procedure is te ingewikkeld en niet transparant. Mensen zijn geneigd de klusjesman maar te vragen. Dat zou niet moeten, als het gaat om deze zeer gevaarlijke materie.’ Het CDA pleit er dan ook voor om de verleiding minder groot te maken. ‘Zo zouden de regels en procedure minder ingewikkeld moeten zijn. Ook kan het verschil in kosten omlaag door te kijken of het aanbod van gecertificeerde bedrijven omhoog kan. Daarnaast zou de overheid de burgers hier meer in moeten steunen, bijvoorbeeld door subsidies. Verder wil ik kijken of niet alleen de illegale beunhazen, maar ook degene die de beunhaas heeft ingeschakeld, strenger kan worden aangepakt. Begin maart staat het onderwerp asbest op de agenda voor een Algemeen Overleg. ‘Ik wil de staatssecretaris van te voren mijn zorgen voorleggen, zodat hij in dat overleg al kan reageren.’

Kassa heeft de verantwoordelijke staatssecretaris Infrastructuur en Milieu Joop Atsma om een reactie gevraagd. ‘Illegale verwijdering van asbest is altijd onaanvaardbaar. Niet voor niets is het gebruik van asbest sinds 1994 verboden en hebben we strenge regels gesteld aan asbestverwijdering. De (particuliere) gebouweigenaren moeten natuurlijk wel zelf hun verantwoordelijkheid nemen: het gaat om de eigen gezondheid of de gezondheid van anderen! …. Het is evident dat een stevige, integrale aanpak nodig is. Ik verwacht een kabinetsreactie op het Gezondheidsraadadvies over asbest samen met een rapport van de VROM-Inspectie over asbest binnen afzienbare tijd naar de Kamer te kunnen sturen. Daarin zal ondermeer die stevige, integrale aanpak verder aan bod komen.’

Meer informatie over asbest en het verwijderen daarvan vindt u op de site van Ministerie Voor Infrastructuur en Milieu . Ook bij uw gemeente kunt u terecht voor informatie.