Gemeenten hanteren onterecht inkomensgrens Wmo

Wie een scootmobiel, deeltaxi, traplift of werkster nodig heeft, moet zich sinds 2007 melden bij zijn eigen gemeente. Gemeenten beoordelen of u in aanmerking komt voor zo'n Wmo-voorziening. Steeds meer gemeenten stellen inkomensgrenzen en vragen eigen bijdragen voor dit soort hulpmiddelen. Wie meer inkomen heeft dan 150% van de bijstandsnorm, heeft in diverse gemeenten pech. U moet dan zelf voor de kosten opdraaien.

Onbekend is hoeveel van de 415 Nederlandse gemeenten een inkomensgrens hanteren. Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten (VWS) heeft op 10 november 2011 in antwoord op Kamervragen duidelijk gezegd dat de WMO uitgaat van een individuele toetsing per cliënt. Gemeenten mogen geen inkomensgrens stellen of inkomenspolitiek bedrijven. Deze uitspraak van de staatssecretaris wordt ondersteund door twee recente uitspraken van de Centrale Raad van Beroep, het hoogste rechtsorgaan: "Bij de verstrekking van een vervoersvoorziening in natura is, naast de op artikel 15 van de Wmo gebaseerde eigen bijdrage, geen ruimte voor een inkomensgrens."

Desondanks deze uitspraken bestaan er grote verschillen tussen gemeenten. De ene gemeente die een inkomensgrens hanteert – zoals de gemeente Maastricht stopt er per 1 januari 2012 mee, terwijl de andere gemeente (Brunssum) de jurisprudentie bestudeert en een afwachtende houding inneemt. Vlak vóór de uitzending van Kassa laat Brunssum weten dat de gemeente vanaf 1 maart 2012 stopt met hun inkomensgrens. Mensen worden niet meer op voorhand geweigerd op basis van hun inkomen. Uit een korte rondgang van Kassa blijkt dat de gemeenten die ook een inkomensgrens hanteren zoals: Rotterdam, Oss, Dronten en Meerssen zich beraden of ze ermee gaan stoppen. 

Die willekeur aan beleid wordt bevestigd door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). "De twee uitspraken van de Centrale Raad van Beroep geven naar onze mening onvoldoende duidelijkheid of gemeenten bij de afweging of iemand in aanmerking komt voor een individuele Wmo-voorziening rekening mogen houden met de financiële omstandigheden van de persoon. Het is wachten op een duidelijkere uitspraak van de rechter. Tot die tijd zullen gemeenten een keuze moeten maken hoe te handelen afgaande op de nu bestaande jurisprudentie. De VNG zal haar leden via een ledenbrief informeren over de jurisprudentie." Hier kunt u de volledige reactie van de VNG lezen.

Ondanks dat Maastricht en Brunssum stoppen met hun inkomensgrens, hebben deze gemeenten duizenden Wmo-verzoeken afgewezen vanwege een te hoog inkomen. Soms hebben mensen zelf duizenden euro's betaald aan een hulpmiddel of huishoudelijke hulp. Gemeenten weigeren deze onterecht gemaakte kosten te vergoeden. Mr. Paula Breedveld van Stichting de Ombudsman raadt mensen aan te wachten op een persoonlijk besluit en daarna een bezwaarschrift in te dienen. Stichting de Ombudsman gaat ook door met een rechtszaak tegen de gemeente Brunssum. Paula Breedveld wil voor eens en altijd duidelijkheid of gemeenten inkomensgrenzen mogen stellen. Deze jurisprudentie is belangrijk voor anderen.

Stichting de Ombudsman  start in februari met een onderzoek welke gemeenten nog steeds vasthouden aan een inkomensgrens en welke financiële bijdragen gemeenten vragen. Klik op deze link  als u mee wilt doen aan het onderzoek. Voor meer achtergrondinformatie over het onderzoek en de Wmo klikt u hier . Gemeenten mogen namelijk – binnen maximumgrenzen - een eigen bijdrage vragen. De hoogte kunnen zij zelf bepalen. Op de site van het CAK kunt u zelf uitrekenen welke eigen bijdrage u per woonplaats moet betalen. Zo kan het gebeuren dat inwoners met een vergelijkbaar inkomen in twee nabijgelegen gemeenten een verschillend bedrag moeten bijbetalen. Een voorbeeld: in Rotterdam woont een echtpaar van 65 jaar met een inkomen van €24.000. Ze hebben een traplift nodig. In Rotterdam betalen ze in drie jaar tijd een eigen bijdrage van €3135,60. Als dit echtpaar in Den Haag zou wonen, betalen ze helemaal niets.

Ook wil stichting de Ombudsman duidelijkheid krijgen over allerlei extra gemeentelijke heffingen, zoals de besparingsbijdrage. Mensen moeten bijvoorbeeld 400 euro betalen voor het gebruik van een scootmobiel, omdat ze anders zelf een fiets hadden gehad. Of iemand krijgt geen vergoeding voor een woningaanpassing, omdat hij (niet-verzilverbare) overwaarde heeft in zijn hypotheek. Dit soort onterechte bijdragen mogen volgens Paula Breedveld niet.

De Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad (CG-Raad) maakt zich zorgen over deze nieuwe melkkoe van gemeenten. "We zien een trend. Steeds meer gemeenten vragen een eigen bijdrage om hun huishoudboekje kloppend te krijgen." Rolf Smid van de CG-Raad zegt:"“Deze eigen bijdragen voor een scootmobiel, traplift en huishoudelijk werk kunnen per jaar flink aantikken. Chronisch zieken en gehandicapten hebben vaak hoge extra zorgkosten. Daarnaast wordt deze groep extra getroffen door de stapeling van bezuinigingen van de gemeenten en de rijksoverheid. Het zou veel beter zijn als gemeenten voortaan kijken naar het besteedbaar inkomen van deze groep, dan naar het bruto-inkomen."

"Gemeenten zeggen dat ze niet onder die eigen bijdragen uit kunnen. Het aantal aanvragen stijgt en het budget wordt steeds minder", zegt Aaike Kamsteeg wethouder in Zwijndrecht. Zijn gemeente zou halverwege 2012 ook een inkomensgrens invoeren, maar ziet daar nu vanaf. "De rijksoverheid heeft in 2011 zo'n 200 miljoen euro van het WMO-budget gehaald. Gemeenten komen niet meer uit met het geld dat ze krijgen. We moeten zelf de tekorten oplossen. Waarom zouden gemeenten opdraaien voor de huishoudelijke hulp van iemand die dat best zelf zou kunnen betalen? De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen."