Gebruiksgemak is voor iedereen iets anders

Wat voor de een gebruiksvriendelijk is, kan voor de ander een nachtmerrie zijn. ,,Een iPhone is een geweldig gebruiksvriendelijk product, maar niet als je met je handschoenen aan een sms wilt sturen. Een product is nooit per definitie gebruiksvriendelijk. Je moet altijd rekening houden met het doel van de gebruiker, wat die gebruiker kan en de context waarin het product gebruikt wordt'', zegt hoogleraar toepegaste ergonomie Daan van Eijk van de TU Delft.

Onder het motto 'Wie weet hoe de afstandbediening werkt' houden de drie technische universiteiten Delft, Eindhoven en Twente de komende vier dagen een evenement over gebruiksvriendelijkheid. Plaats van handeling is de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft. De aanleiding is de World Usability Day donderdag. Wereldwijd staan die dag wetenschappers en industrieel ontwerpers stil bij gebruiksvriendelijkheid van consumentenproducten. Er staat een symposium op het programma, een tentoonstelling over design en het Nationale Ontwerp Weekende.

Wie een nieuw elektronisch of ander apparaat koopt, kan daar heel blij van worden, maar het mooi vormgegeven ding kan ook tot ergernis leiden. De beleving van gebruiksgemak speelt vooral bij consumentenproducten een grote rol. ,,Als de marketingafdeling roept dat een product een 'snellader' heeft en vervolgens duurt het acht uur voor het product is opgeladen, dan is de consument alsnog teleurgesteld'', aldus Van Eijk.

Volgens hem is de kern dat een product effectief en efficiënt te gebruiken is. Daarbij moeten ontwerpers wel rekening houden met de doelgroep. Wat voor de een een fluitje van een cent is om te bedienen, is voor de ander een nachtmerrie. Van Eijk: ,,De BBC liet ter gelegenheid van de 30ste verjaardag van de Sony Walkman een 13-jarige jongen de walkman van zijn vader gebruiken. De jongen dacht dat de selectieknop voor het cassettetype een equalizer was met muzieksmaakvoorkeuren, want er stond tenslotte 'metal' op. En pas na drie dagen kwam de jongen erachter dat je het bandje om kunt draaien.''

Hoe zit het met ergernis nummer 1, de verpakkingen van bijvoorbeeld voedsel? Verpakking is voor veel bedrijven vooral een marketinginstrument, zegt Van Eijk. ,,De gebruiksinformatie staat vaak veel en veel kleiner afgedrukt dan de aanprijzingen van het product.'' Logisch, de fabrikant moet het product tenslotte verkopen. ,,Maar tijdens gebruik is het wel irritant dat je ergens in kleine lettertjes moet lezen om erachter te komen op hoeveel graden en hoe lang die croissantjes in de oven moeten.'' Toch blijven mensen het product keer op keer kopen. Uiteindelijk gaat bij voedsel de smaak boven gebruiksvriendelijkheid, aldus de hoogleraar.

Mooi design en gebruiksvriendelijkheid gaan niet altijd samen. Neem de beroemde citruspers Juicy Salif van de Franse ontwerper Philip Starck, een mooi bijna buitenaards ding dat hoog op z'n drie poten staat. Het ding glijdt echter makkelijk weg op een glad aanrecht en het sap spettert tegen je kleding. Het is volgens Van Eijk voor consumenten moeilijk in te schatten of een product gebruiksvriendelijk is. Vaak gaan ze daarbij af op merk, uiterlijk en prijs. ,,Een goede industrieel ontwerper kan een prachtig design laten samengaan met uitstekende gebruiksvriendelijkheid. Het een sluit het ander absoluut niet uit. Ontwerpers die dat wel vinden, doen zichzelf en de gebruiker tekort'', aldus Van Eijk.

Bron: ANP