Foodwatch: Verkiezing meest leugenachtige product (video)

De 5 nominaties

De jury vond eigenlijk alle producten wel in meer of mindere mate misleidend, maar een aantal sprong er echt uit: 

  Bekijk hier het volledige dossier van Foodwatch .

Welke fabrikant van voedingsmiddelen maakt het echt te bont met loze beweringen en vage claims op de verpakking? Op de vraag welk product het meest leugenachtig is, kunt u invloed uitoefenen door uw stem uit te brengen op één van de vijf genomineerden.

Sinds januari dit jaar hebben we elke week in Kassa een product besproken dat van alles belooft, maar weinig tot niets blijkt waar te maken. In samenwerking met Foodwatch , een nieuwe consumentenorganisatie die zich inzet voor eerlijkheid over voeding, hebben we de halve waarheden en leugens op verpakkingen en in reclames op verschillende voedingsmiddelen onder de loep genomen. Zo hebben we laten zien hoe zogenaamd gezonde drankjes niet onder doen voor frisdrank bomvol suiker, we bespraken crackers vol onzichtbare vezels, soep waar zoveel zout in zit dat het bijna op zeewater lijkt, runderworstjes met heel veel restvlees van kalkoen en nog veel meer.

Welke fabrikant spant de kroon met vage claims die niet waar blijken te zijn? Om dat te bepalen, hebben we u nodig. U mag kiezen welk product in aanmerking komt voor het Gouden Windei, de Foodwatch-prijs voor het meest leugenachtige product. Om het u een beetje gemakkelijker te maken, hebben we een driekoppige jury een vijftal nominaties laten kiezen waarop u kan gaan stemmen uit de in totaal dertien besproken producten.

De jury

De juryvoorzitter is Pierre Wind, topkok die zich al jaren inzet voor goede, betere voeding en hij is tevens foodstylist, schrijver en nog veel meer. Verder zit journaliste en tv-presentatatrice Hanneke Groenteman in de jury. En tot slot ook Frans Kok, hoogleraar Voeding en Gezondheid en hoofd van de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit. De jury kwam samen in de Westerunie.

- Pierre Wind vindt dat consumenten niet goed genoeg beschermd worden met de huidige wetgeving, zeker wat de informatie op etiketten betreft, schietten de regels te kort. Het is totaal niet transparant voor de consument en dat deugt niet.

- Hanneke Groenteman heeft het gevoel dat men bedrogen wordt door de levensmiddelenindustrie. Ze beloven je van alles, bijvoorbeeld dat het heel gezond is en dat je er slank onder blijft, maar dat blijkt vaak helemaal niet waar te zijn.

- Frans Kok zal bij de selectie van de vijf nominaties vooral letten of het product bestemd is voor kinderen en moeders, of het vaak en veel gegeten wordt en of er een gezondheidslogo op zit dat ten onrechte blijkt te zijn.

De jury vond eigenlijk alle producten wel in meer of mindere mate misleidend, maar een aantal sprong er echt uit:

Yokidrink van Mona

Deze yoghurtdrank bevat maar liefst 29 suikerklontjes. Dat is net zoveel suiker als in frisdrank, zoals bijvoorbeeld cola. Dat maakt het een ongelooflijke dikmaker die ook slecht voor de tanden is. En er zit slechts een klein treurig stukje aardbei in, voor de rest zijn de kunstmatige toevoegingen dus verantwoordelijk voor de aardbeismaak.

Jurycommentaar: De jury was unaniem over het nomineren van dit product, want er wordt volkomen ten onrechte gesuggereerd dat het een gezonde yoghurtdrank is. `Het is ook nog op kinderen gericht, terwijl overgewicht juist een heel groot probleem vormt`, aldus Frans Kok. Pierre Wind vindt het een heel ‘kwalijk boegbeeld voor de yoghurt-scène’. En Hanneke Groenteman serveert het af als `een zoete, suikerrijke bedrieglijke drank waar kinderen maar van door blijven drinken`.

Active O2 zuurstofwater van Adenholzener
Dit bronwater met 15% extra zuurstof is in alle opzichten een wassen neus. Zuurstof haalt de mens namelijk gewoon uit de lucht dus toegevoegd aan water doet het helemaal niets. En het staat stijf van de suiker met 8 suikerklontjes in één flesje. En daar betaal je ook nog eens de hoofdprijs voor, terwijl je veel beter gewoon kraanwater kan drinken.

Jurycommentaar: Dit genomineerde product wordt door Hanneke Groenteman getypeerd als `zuigfles met zoetwater die een suikerbom is`. De bidon drink je zo leeg en dat maakt het extra schadelijk volgens haar. Frans Kok, hoogleraar voeding en gezondheid, vindt dat dit bij wet verboden zou moeten worden. Hij vindt het suikergehalte en de belachelijke gezondheidsclaim met betrekking tot zuurstof zo ernstig. Ook Pierre Wind noemt het `een waardeloos product waarmee de consument zwaar belazerd wordt`.

Sourcy Vitamin Water van Vrumona

Vitamin Water impliceert een gezonde, caloriearme vloeistof te zijn, maar het bevat 5% suiker, toegevoegde vitamine C in een hoge dosering die volstrekt overbodig is en fruitaroma’s. Gek genoeg heeft dit flesje limonade wel het ‘Ik Kies Bewust-logo’, maar het is dus net zo `gezond` als een glas frisdrank.

Jurycommentaar: Er was geen enkele discussie over de nominatie van dit `Pinokkio-drankje` zoals juryvoorzitter Pierre Wind het noemt. Frans Kok vindt het in alle opzichten een slecht product wat niet verkocht zou moeten worden vanwege de grote hoeveelheid suiker en de toegevoegde vitamine C die in te groten getale wat schadelijk is. En dan heeft het ook nog het `Ik Kies Bewust`-logo wat nergens op slaat. `Het wekt de suggestie zuiver en gezond te zijn, maar het is dus gewoon frisdrank`, vat Hanneke Groenteman samen.

Actimel van Danone  

Als we Danone moeten geloven, kun je je weerstand aanzienlijk verbeteren door dagelijks Actimel met probiotica te drinken, maar dat is niet bewezen. Danone heeft de door de EU verplichte beoordeling van de gezondheidsclaim weer weten uit te stellen. Ongetwijfeld uit gegronde vrees dat het wordt afgewezen. Je kan dus net zo goed yoghurt eten, dat is nog stukken goedkoper ook. En zowel yoghurt als Actimel kunnen nog steeds geen verkoudheidje voorkomen. Als dat wel zo was, dan zou het niet in de supermarkt te koop zijn, maar in de apotheek op doktersrecept.

Jurycommentaar: Pierre Wind vindt het onbegrijpelijk dat dit product al jaren verkocht wordt, terwijl de geclaimde werking dat het de weestand verhoogt niet bewezen is. Danone lacht zich rot natuurlijk met zoveel verkochte flesjes, maar je zou eigenlijk je geld moeten terugkrijgen nu blijkt dat het niet werkt, vindt de topkok. Ook de andere juryleden vinden dat hier serieuze misleiding in het spel is die een nominatie meer dan waard is.

Knorr Vie van Unilever

Eén zogenaamde hypergezond flesje Knorr Vie bevat volgens Unilever de helft van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit, 200 gram dus. Maar er zit slechts anderhalve geperste wortel, een klein stukje pompoen en een klein beetje fruit in. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat bij het inkoken en bewerken van fruit en groenten belangrijke voedingsstoffen verloren gaan. Hoezo vervangt het flesje dus 50% van de aanbevolen hoeveelheid? Volgens de Deense rechtbank is de claim van Knorr Vie misleidend en Unilever moest daar de belofte van de verpakking halen. Maar zonder die claim blijft er niets van het product over en dus werden de flesjes in Denemarken maar van de markt gehaald.

Jurycommentaar: Pierre Wind maakt een diepe buiging als Knorr gelijk zou hebben, maar anders moet de fabrikant de gevangenis in. Voor professor Kok is het nog maar zeer de vraag of de claim klopt en of je met één flesje wel voldoende vezels binnenkrijgt. Als je de ingrediënten perst, krijg je namelijk een dikke pap die niet te drinken is, dus Unilever heeft er weer een heleboel vezels uit moeten halen. Maar feit is dat de Deense rechter de claim niet bewezen acht. Volgens Hanneke Groenteman ben je `gewoon gestoord als je echt denkt dat dit 50% van verse groente en fruit vervangt`.

Uw mening is van groot belang voor het bepalen van de bedenkelijke winnaar van het Foodwatch Gouden Windei. Vanaf vandaag kunt u hier stemmen op 1 van de 5 nominaties. Op 22 mei, de laatste uitzending van Kassa dit seizoen, maken wij bekend wat volgens u het meest leugenachtige Foodwatch-product is.

Meer informatie over de overige Foodwatch-producten die niet genomineerd zijn door de jury, kunt u hier vinden.