Economen vrezen haastige spoed

De ruim duizend pagina's aan bezuinigingsvoorstellen van de ambtelijke werkgroepen ten spijt, is er een grote kans dat de overheid het tekort de komende jaren vooral te lijf te gaat met lastenverzwaringen. De druk om het tekort binnen de komende vijf jaar al voor een groot deel terug te dringen, vergroot de kans op tijdelijke maatregelen die de economische groei vooral schaden, zo waarschuwden diverse economen donderdag.

Terwijl de twintig werkgroepen van ambtenaren hun ideeën over bezuinigingen op de lange termijn presenteerden, adviseerde de gezaghebbende Studiegroep begrotingsruimte een volgend kabinet donderdag om al binnen vijf jaar 18 miljard euro te bezuinigen. Econoom Hans Stegeman van de Rabobank vreest dat die aanbeveling leidt tot slechte maatregelen. ,,Er ontstaat zo een prikkel om voor de snelle winst te gaan'', aldus Stegeman. ,,Dat is jammer, want die is vooral te halen door de lasten te verzwaren en dat is schadelijk voor de economie. Alle rigoureuze plannen van de werkgroepen leveren pas na 2015 geld op.'' ,,Tijdelijke lastenverzwaring is het enige dat snel geld oplevert, maar dat doet structureel helemaal niets'', waarschuwt ook hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen. ,,Dat soort maatregelen zijn de domste die je kunt nemen: ze geven economisch de meeste schade, met het minste profijt op de lange termijn. Er moeten nu juist snel heldere en onomkeerbare plannen voor hervormingen op lange termijn worden gepresenteerd. Het is wat dat betreft simpel: schuif de AOW-leeftijd op en behandel op termijn het eigen huis als een vorm van vermogen in box drie. Op de korte termijn doe je dan niet zo veel, maar op de lange termijn haal je de winst die je nodig hebt.'' ,,Er moet nu slim structureel beleid worden gevoerd, waarbij de Europese begrotingsregels misschien maar even niet zo strak moeten worden gevolgd'', vindt ook Stegeman. ,,Dat lijkt misschien op het wegschuiven van problemen, maar je werkt dan aan structureel goede maatregelen.'' Stegeman vreest voor een lappendeken aan losse maatregelen als er al op korte termijn geld moet worden gevonden. Hij wijst daarbij op de plannen voor het aanpakken van de werkloosheidsuitkering (WW). ,,Dat moet activerend werken, maar dat lukt alleen als het ontslagrecht ook wordt aangepakt. De verkorting van de WW is echter waarschijnlijk vrij snel te regelen, terwijl het aanpakken van het ontslagrecht veel langer duurt. Dan wentel je de bezuiniging op de uitkeringen dus alleen af op de werknemers.'' ING-econoom Maarten Leen verwacht uiteindelijk het meeste heil van hervormingen van de sociale zekerheid. Die leiden volgens hem, als ze goed worden uitgevoerd, tot een hogere arbeidsdeelname en lagere lasten voor het bedrijfsleven. Daar zouden alle sectoren van de Nederlandse economie van profiteren. ,,Je moet de bezuinigingen aangrijpen om de economie te versterken'', verduidelijkt hij. ,,Dan kom je, vanwege de activerende werking, uit bij de sociale zekerheid en bij het snijden in het openbaar bestuur. Alle bezuinigingen doen pijn, maar die doen economisch gezien het minst pijn.''  ANP