Consument drukt Nederland dieper in de recessie

De Nederlandse economie heeft in het eerste kwartaal een onverwacht zware dreun gekregen van de internationale recessie. De krimp viel extra zwaar uit doordat consumenten op hun geld bleven zitten. Door de recessie pakken zich donkere wolken samen boven de arbeidsmarkt.

,,Nederland zit in een stevige recessie'', vatte econoom Michiel Vergeer van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de situatie samen. Het CBS zag de Nederlandse economie in het eerste kwartaal met 2,8 procent krimpen ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Dat is de sterkste krimp die ooit in een kwartaal werd gemeten. Vergeleken met vorig jaar ging de economie 4,5 procent achteruit.

De krimp was aanzienlijk sterker dan analisten hadden verwacht, vooral omdat consumenten het voor het eerst in vier jaar tijd lieten afweten. De aankopen van nieuwe auto's, kleding, meubels en elektronica werden massaal geschrapt, maar ook op basisbehoeftes als eten en drinken werd bezuinigd. ,,Voor groenteboeren, slagers en slijterijen is de situatie dramatisch'', stelde Vergeer.

De terugval van de consumptie is opmerkelijk, want met de koopkracht is nog weinig aan de hand. ,,De lonen stijgen harder dan de inflatie, maar het geld wordt naar de spaarbank gebracht'', aldus de hoofdeconoom van het CBS. De spaarsaldo's namen in de eerste maanden dan ook met 10 miljard euro toe.

De recessie zet de arbeidsmarkt steeds verder onder druk. Volgens Vergeer zitten veel bedrijven door de sterk gedaalde productie inmiddels met een overschot aan personeel. ,,Veel bedrijven hebben mensen in dienst waar helemaal geen werk voor is. Dat is een zeer uitzonderlijke situatie en buitengewoon slecht voor de winstgevendheid van het bedrijfsleven. Uiteindelijk komen die banen onder druk te staan.''

Ook in andere Europese landen ging de economie hard onderuit. In Duitsland, de belangrijkste handelspartner van Nederland, werd zelfs een min van 6,7 procent ten opzichte van vorig jaar genoteerd. De Italiaanse economie kromp met 5,9 procent. Gemiddeld gingen alle economieën uit de eurozone 4,6 procent achteruit.

Premier Jan Peter Balkenende reageerde geschrokken op de CBS-cijfers. ,,De onzekerheid neemt toe. Het is voor veel mensen een zware periode.'' Volgens Balkenende is het van belang om met reeds genomen maatregelen ,,stabiel te werken aan herstel''. ,,We moeten oppassen niet per twee weken te veranderen.'' Volgens minister Wouter Bos (Financiën) is het ook nog te vroeg om het effect van de crisismaatregelen terug te zien in de cijfers.

Volgens SP-kamerlid Ewout Irrgang tonen de cijfers echter aan dat de stimuleringsmaatregelen van het kabinet tekortschieten.

Volgens verschillende economen is de door het CPB voor dit jaar voorspelde krimp van 3,5 procent in ieder geval niet langer houdbaar. ,,Zelfs als we de komende kwartalen op nul procent groei zitten, komen we voor heel 2009 op een min van 4 procent uit'', stelde ING-econoom Charles Kalshoven. Zijn collega Nico Klene van het economisch bureau van ABN Amro houdt al rekening met een krimp van 5 procent.

Het adembenemende tempo waarin de economie de afgelopen maanden kromp, kan volgens Vergeer echter niet worden geëvenaard. ,,Op een gegeven moment is de bodem bereikt'', stelde ook Kalshoven. ,,Maar die ligt wel veel lager dan we ooit hadden gedacht.''

Bron: ANP