Burgers krijgen meer verantwoordelijkheid

Als het aan de Nederlandse gemeenten ligt, worden burgers in de komende jaren veel meer verantwoordelijk voor hun eigen zaakjes. Mensen moeten zich verantwoordelijker voelen voor hun stad en meer initiatief tonen. Gemeenten kijken niet langer alleen naar wat zij hun inwoners kunnen bieden, maar vooral wat die burger zelf wil doen.

Het grote voordeel is volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) dat wanneer 80 procent van de burgers zelfredzaam is, gemeenten meer tijd en geld overhebben om te besteden aan de 20 procent die echt hulp nodig heeft. ,,Je moet het niet negatief zien. Mensen willen in deze moderne samenleving veel meer zaken zelf aanpakken dan vroeger'', aldus een woordvoerder van de VNG.

Rotterdam is zo'n stad die werk maakt van de nieuwe benadering. Het bestuur gaat zich vooral richten op de rol als stadsregisseur, zo hebben de coalitiepartijen PvdA, D66, VVD en CDA afgesproken. Zo ontwikkelt het gemeentelijk ontwikkelingsbedrijf vrijwel geen bouwplannen meer, maar stelt het alleen de randvoorwaarden vast. De marktpartijen moeten de plannen verder invullen.

Het Rotterdamse reinigingsbedrijf Roteb voert allerlei campagnes die ervoor moeten zorgen dat Rotterdammers zelf verantwoordelijk worden voor een schone buurt en stad. ,,Op sommige plekken in Rotterdam moeten schoonmakers van Roteb wel zes, zeven keer per week langskomen om de boel schoon te houden. Dat kan natuurlijk niet'', zegt wethouder Alexandra van Huffelen (binnenstad en buitenruimte).

Uit onderzoek van TNS NIPO blijkt dat meer gemeenten hun dienstverlening zo aanpassen dat die de zelfredzaamheid van burgers stimuleert. Ruim driekwart van de gemeenten heeft daar in het coalitieakkoord een passage over opgenomen.

Het is in die gemeenten de bedoeling dat burgers veel gemakkelijker bij hen kunnen aankloppen. ,,Als jij als burger iets wilt, ga je altijd naar de gemeente. Het Rijk zet alleen nog maar de grote lijnen uit. Als je dat wilt, deelt de gemeente jouw gegevens. Wil je dan een uitkering aanvragen bij het UWV, hoef je niet twee keer te vertellen wie je bent'', aldus VNG.

De dienstverlening van gemeenten moet de komende jaren sowieso flink op de schop; die moet veel persoonlijker en individueler. Dat vergt volgens de visie van de VNG een belangrijke omslag in gedrag en houding van ambtenaren. Zij moeten reageren op de vraag van burgers en niet kijken wat zij zelf in de aanbieding hebben. Ook moeten regeltjes worden geschrapt.

Zo kijkt Rotterdam er ook tegenaan. Waar gemeenten vroeger mensen met ideeën financieel hielp (subsidie gaf) of er een organisatie voor optuigde, moeten Rotterdammers er nu zelf mee aan de slag. ,,Wij willen zaken eventueel wel faciliteren.'' Roteb-directeur John Meijer: ,,We moeten niet meer alles van bovenaf opleggen, maar burgers veel meer aanspreken op wat zij zelf kunnen.''

Hij doelt eigenlijk op de beroemde woorden van voormalig president John F. Kennedy van de Verenigde Staten: 'Vraag niet wat jouw land voor jou kan doen, maar vraag wat je zelf voor je land kan doen'.

ANP