Bestrijdingsmiddelen op groente en fruit, erg of niet?

Groenten en Fruit zijn hartstikke goed voor je. Dagelijks eet je ’t liefst twee stuks fruit en twee ons groente. Want daar blijf je gezond bij. Maar dan moet die groente en fruit wél goed schoon zijn. Of maakt dat niet uit?

Op praktisch alle groente en fruit dat in Nederland verkocht wordt, zitten bestrijdingsmiddelen. Dat is een noodzakelijk kwaad tegen schimmels, onkruid en beestjes. Aan het gebruik van bestrijdingsmiddelen en het gehalte ervan dat op groente en fruit in de winkel mag zitten, zijn regels gebonden en grenzen gesteld. Sinds 2008 gelden er nieuwe EU-normen.

Afspoelen of schillen van groente of fruit is niet voldoende om de bestrijdings-middelen eraf te krijgen, want het wordt tijdens de groei gebruikt en komt zo ook in de vrucht terecht. Veel stoffen zijn trouwens niet in water oplosbaar. En na schillen mis je ook weer veel goede voedingsstoffen.

Milieudefensie en Natuur en Milieu publiceren via www.weetwatjeeet.nl de meetresultaten van de Voedsel en Waren Autoriteit   (VWA) naar restanten landbouwgif op groente en fruit in 2006 en 2007. Ze hebben deze gegevens verkregen door een beroep te doen op de wet openbaarheid van bestuur. De VWA maakt zelf namelijk lang niet alle meetgegevens bekend. Dus als er overtredingen plaatsvinden, hoort de consument daar niets van of op z’n best achteraf.

De VWA heeft in 2007 in totaal 3706 metingen verricht naar bestrijdingsmiddelen op groente en fruit. In 2007 komt op 63% van alle groente en fruit dat in Nederland verkocht wordt landbouwgif voor. Dat is iets minder dan in 2006. Bij 7 % van de onderzochte producten was er sprake van een wetsovertreding, er werden dus meer bestrijdingsmiddelen gevonden dan toegestaan.

Van de groenwaren in de supermarkt bleek 67% vervuild te zijn met veel of teveel bestrijdingsmiddelen. In 5% van de gevallen was er sprake van een wetsovertreding en er werd 17 keer een gezondheidsrisico geconstateerd. De Lidl verkoopt juist het schoonste fruit, gevolgd door Super de Boer en Coop. De Plus verkoopt in 2007 de meeste vervuilde producten, gevolgd door de Spar en de C1000. Albert Heijn behoort tot de middenmoot, maar daar werden in 2007 meer vervuilde producten aangetroffen dan in het jaar ervoor.

Bepaalde fruit en groentesoorten zijn vaker en meer vervuild dan andere. De meest vervuilde fruitsoorten zijn de druif, mandarijn, aardbei, sinaasappel en appel. Bij de groentes voeren komkommer, paprika en krop sla de lijst aan.

Ook het land van herkomst is van invloed op de mate van vervuiling. 2% van de Nederlandse producten bevatten teveel bestrijdingsmiddelen tegen 13% van de buitenlandse producten in land bevatten teveel. Groente en fruit uit Nederland is dus inderdaad relatief schoon.

Voor meer informatie zie www.weetwatjeeet.nl

VWA en RIVM: overschrijding norm houdt geen risico voor de volksgezondheid in

Volgens de Voedsel en Warenautoriteit en het RIVM , het overheidsinstituut voor het volksgezondheidsbeleid, is er bij de overschrijdingen van de norm geen risico voor de volksgezondheid. Het gaat namelijk om de Maximum Residu Limiet (MRL) en die ligt vele mate lager dan de `toxicologische grenswaarde`, dat is de landbouwkundige norm (dus hoeveel is nodig om bijvoorbeeld een schimmel te voorkomen). Binnen de MRL’s zijn zeer hoge veiligheidsmarges ingebouwd, dus een overschrijding van een MRL houdt zelden tot nooit een risico voor de volksgezondheid in.

De VWA oefent de handhavingstaak uit door middel van steekproeven. Het is onbegonnen werk om alles te controleren dus er wordt gericht gekeken naar bepaalde producten en landen van herkomst die berucht zijn. De geconstateerde overtredingen zijn zeker niet het topje van de ijsberg. De normen worden gelukkig over het algemeen goed nageleefd. Bedrijven zijn verder zelf natuurlijk ook verantwoordelijk dat ze veilige producten leveren die aan de norm voldoen. Als de VWA een overtreding constateert, dan wordt er uiteraard onmiddellijk ingegrepen. Naast een waarschuwing of boete voor de winkel, groothandel of leverancier kan dat ook een algemene bekendmaking zijn.

In de combinatie-effecten van al die bestrijdingsmiddelen samen schuilt ook zeer weinig tot geen gevaar. Door de European Food Safety Authority wordt al wat onderzoek gedaan naar de stapel-effecten van bestrijdingsmiddelen. Aangezien de blootstelling aan de residuen van een enkel bestrijdingsmiddel al erg laag is, ligt de optelsom van alle effecten bij elkaar zeer waarschijnlijk ook nog binnen de marges. Op grond van wat er bekend is, is er dus geen reden tot ongerustheid.

Volgens Milieudefensie zouden we er gewoon van op aan moeten kunnen dat ons eten echt schoon en veilig is, want zeker de kwetsbare groepen – zwangere vrouwen, baby’s en kinderen - lopen wel degelijk gezondheidsrisico’s. Het gebruik van de meeste bestrijdingsmiddelen is verder makkelijk te verminderen dus waarom gebeurt dat dan niet.

Professor Reijnders is van mening dat het onderzoek naar de effecten van bestrijdingsmiddelen veel te beperkt is om met zekerheid te kunnen beweren dat het allemaal volkomen veilig is. Met de combinatie van de verschillende bestrijdingsmiddelen is al helemaal geen rekening gehouden terwijl daar nauwelijks iets over bekend is maar mogelijk wel veel risico’s met zich mee brengt. Verder is bij de totstandkoming van de normen vooral geluisterd naar de belanghebbers van de landbouwindustrie door Brussel en veel minder naar de milieuorganisaties.

We telen in Nederland behoorlijk `schone` producten, maar er komen toch behoorlijk wat vervuilde producten in de supermarkt terecht, vooral door import uit het buitenland. Veel van onze schone producten worden geëxporteerd naar bijvoorbeeld Duitsland, waar veel supermarkten zelf een strengere norm aanhouden dan wettelijk is toegestaan.

Er zijn 3 supermarktketens in ons land die ook zelf een strengere normen hanteren dan wettelijk is voorgeschreven. Lidl verkoopt alleen groenwaar met 1/3 van de wettelijk toegestane hoeveelheid bestrijdingsmiddelen.

Super de Boer stelt sinds 2007 hogere eisen aan de residuen van bestrijdingsmiddelen, voornamelijk uit milieuoogpunt. Volgens Aldi is de huidige wettelijke normen volkomen veilig, maar om de subjectieve discussie uit de weg te gaan, hanteert de supermarktketen eigen normen die wat strenger zijn.

Volgens de koepel van supermarktketens, het CBL, is alle groente en fruit die in de supermarkt verkocht wordt, veilig. De manier waarop Milieudefensie die overschrijdingen nu presenteert vindt het CBL onacceptabel en misleidend en de overheid moet de consument beschermen tegen deze misleiding. De VWA en het RIVM vinden het ook onzin dat sommige supermarkten dat doen, omdat het onnodig is en niet op feiten gebaseerd.

Milieudefensie en profesoor Reijnders vinden juist dat die supermarkten maatschappelijk verantwoordelijkheid nemen en er voor zorgen dat er daadwerkelijk schonere producten op het schap komen te liggen. Het is een zeer goede praktijk om minder te gebruikers en dat zou juist gestimuleerd moeten worden. Het kan ook makkelijk met minder dus waarom zou je dat niet doen?

Wat je het best kan doen als je toch zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen op je bord wil krijgen?

- koop biologische producten of met het milieukeur

- koop vooral Nederlandse producten

- eet gevarieerd

Op de site www.voedingscentrum.nl is ook veel informatie te vinden.