Zin of onzin: de nachtmodus van je smartphone

Nog even dat laatste appje sturen voordat je naar bed gaat. Bijna iedereen doet het. Maar het felle licht van je smartphonescherm zou leiden tot slaapproblemen. Telefoonfabrikanten hebben hiervoor de oplossing: met de nachtmodus van je smartphone verander je de kleur van je scherm in een warmere amberkleur. Geen slaapproblemen door een andere kleur: waarheid of flauwekul? Neuroloog Iris Knottnerus en chronobioloog Marijke Gordijn leggen de theorie achter de nachtmodus uit en vertellen of de app werkt.

Invloed blauw licht
Gordijn vertelt dat het blauwe licht van je smartphone ook gewoon in daglicht zit, vooral in ochtendlicht. ‘Je ogen vangen dit blauwe licht op, zodat je hersenen registreren dat het dag is. Blauw licht remt de afgifte van het slaaphormoon ‘melatonine’ en zorgt ervoor dat je actief wordt.’ Je biologische klok wordt zo op dit dag-nachtritme afgestemd.

Biologische klok ontregeld
Het kunstlicht van je smartphone kan deze biologische klok ontregelen. Gordijn: ‘Je valt moeilijker in slaap.’ Ook kom je volgens Knottnerus lastiger in een diepe slaap en kost ’s ochtends uit bed komen meer moeite.’ Volgens beiden kan dit slaapgebrek leiden tot gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, geheugenverlies en moeite met concentreren.

Duur, intensiteit en gevoeligheid
De nadelige gevolgen van het smartphonegebruik voor het slapengaan zijn afhankelijk van de persoon en het gebruik. Knottnerus: ‘Sommige mensen zijn gevoeliger voor blauw licht dan anderen.’ Verder speelt de intensiteit mee: ‘Andere apparaten stralen ook blauw licht uit, maar bij een tv zit je verder van het scherm af. Ook is het schadelijker om, voor het slapengaan, een uur je smartphone te gebruiken, dan slechts vijf minuten.’

Broodje aap?
Gordijn neemt aan dat de nachtmodus werkt: ‘Blauw en amber licht variëren in golflengtes en beïnvloeden je slaapritme verschillend.’ Knottnerus wijst op onderzoek waarbij proefpersonen in de ochtend blootgesteld werden aan blauw licht. Hun melatonine-afgifte werd geremd. Maar wetenschappelijk bewijs naar de specifieke nachtmodus-app ontbreekt.

Actieve hersens
Ook al elimineer je het blauwe licht met je smartphone door de nachtmodus, toch raden beide experts aan om je smartphone voor het slapengaan niet te gebruiken. Gordijn: ‘Je hersenen blijven actief omdat ze steeds nieuwe informatie verwerken.’ Knottnerus geeft als tip om twee uur van te voren je smartphone weg te leggen. ‘Dan kunnen je hersenen melatonine aanmaken en kun je jezelf ‘deactiveren’’. Dat ene appje moet dus maar even wachten tot de volgende ochtend.

Nieuwsgierig geworden?
Als je een smartphone hebt met een Android-besturingssysteem kun je de nachtmodus-app hier downloaden.
Gebruik je iOS dan zit de functie standaard op je mobiel onder ‘Instellingen’ en dan ‘Beeldscherm en helderheid’.

Wetenschappelijke studies om na te lezen
Kimberly, Burkhart ; James R., Phelps. (2009). Amber lenses to block blue light and improve sleep. Chronobiology International. Vol.26 (8), p.1602-1612.
Geerdink M, Walbeek T, Beersma D, Hommes V, Gordijn MC. (2016). Short Blue Light Pulses (30 Min) in the Morning Support a Sleep-Advancing Protocol in a Home Setting. Vol.31 (5), pp.483-497.