Tarieven Waterschappen rijzen de pan uit

Het afgelopen half jaar kreeg Kassa talloze mailtjes en brieven over de verhoging van de waterschapslasten. Tariefstijgingen van 10 of 20 % blijken heel normaal en we kregen zelfs meldingen van 100 % of meer. Dat gebeurt op een moment dat waterschappen volop aan het fuseren zijn. Fusies zouden tot grotere doelmatigheid en dus lagere kosten moeten leiden. Niet dus.

Fusies blijken soms juist enorme tariefsverhogingen tot gevolg te hebben. Neem de Waddeneilanden en kleine gebieden van Friesland. Daar hoefden de bewoners nauwelijks waterschapslasten te betalen. Maar die gebieden zijn nu onderdeel geworden van waterschap Fryslan. De lasten van het hele gebied van dit waterschap worden nu omgeslagen over alle bewoners. F. Hamwijk uit Drachten kreeg daardoor een tariefsverhoging van meer dan 400 % voor de kiezen. Hij ging van € 7,56 naar € 43,84. En dat geldt dus ook voor al die eilandbewoners.

Ook in het westen en midden van Brabant zijn waterschappen gefuseerd. Een inwoner van Goirle, die vroeger bij waterschap De Dongestroom zat, betaalt nu bij de Brabantse Delta opeens geen € 19,38 meer maar € 65.32. Een verhoging van 237 %. Ook Cornelis de Kort zit nu bij dat waterschap en kreeg te maken met verhogingen van 80 en 100 % .

Bij andere waterschappen betaalden mensen al veel meer. Neem Waterschap IJsselmonde. De familie Menses betaalde vorig jaar € 109,52. Dit jaar moeten ze € 134.26 neertellen - een verhoging van 22,6 %. "In een tijd van loonmatigingen, bezuinigingen en allerlei andere verhogingen die deze regering veroorzaakt, is dit te schandalig voor woorden en niet meer op te brengen," schrijft meneer Menses.

Ook het waterschap Roer en Overmars kreeg de afgelopen tijd heel veel boze telefoontjes te verwerken, meldt Ruud Kaper. Daar gingen de lasten omhoog van € 119.70 naar € 155,66 . Zo'n 30 % dus.

Tenslotte meneer Reiff uit Vlaardingen. Hij ziet al jarenlang de tarieven van het waterschap fors omhoog gaan. Ook dit jaar is er een tariefsverhoging van 11 %. Daarmee zit zijn waterschap, Delfland, zo'n beetje op het gemiddelde. Dat gemiddelde ligt dus een stuk hoger dan de inflatie, de algemene stijging van de prijzen.

Waarom toch die forse tariefsverhogingen? We belden met dat laatste waterschap, Delfland. Woordvoerder Pieter Baeten voert twee belangrijke redenen aan: de strengere milieu-eisen van de laatste jaren en de gevolgen van de klimaatsverandering. "Zo moeten wij een nieuwe afvalwaterzuiveringsinstallatie bouwen," zegt hij. " En er zijn maatregelen nodig om wateroverlast te voorkomen - heel Delfland ligt immers onder de zeespiegel. Ook moeten we voorkomen dat de veendijken uitdrogen." Zijn collega van Brabantse Delta, Peter van den Bosch voegt er nog een punt aan toe: "We laten de lasten verschuiven van de boer naar de burger. Ons werk is namelijk steeds meer gericht op de steden en dorpen en op de burgers in het algemeen. Terwijl het vroeger vooral boeren waren die baat bij ons werk hadden." Dat de tariefsverhoging in Brabant hier en daar extra fors uitvallen, heeft dus ook te maken met fusies en met een andere manier van inning. "Soms werd alleen de verontreinigingsheffing afgedragen aan het waterschap, terwijl de waterschapsbelasting liep via de waternota liep."

Maar kunnen al die 36 waterschappen zo maar hun gang gaan? Ja. Ze kunnen hun eigen tarieven bepalen. Die verschillen dan ook sterk, net als de percentages waarmee die tarieven gestegen zijn. Dat heeft onder meer te maken met de verschillende situaties in het land op het gebied van de waterhuishouding. Wat het extra ondoorzichtig maakt voor de burger is dat de waterschapslasten uit drie verschuillende heffingen bestaan en dat daarnaast ook de gemeente nog geld vraagt voor de waterhuishouding, n.l. voor de  riolering en het drinkwater. De kosten van de inning zijn mede daardoor ook erg hoog. Er zijn waterschappen die daar 20 % van de opbrengst aan uitgeven. Gemiddeld ligt het niveau op 7 %, terwijl bijv. de belastingdienst maar 2 % kosten maakt.

Werken die waterschappen eigenlijk wel efficiënt genoeg? "Nee,"zegt CDA Tweede-Kamerlid Erik van Lith, "daar kan nog veel aan worden verbeterd." De Tweede Kamer heeft eind juni nog met de minister gesproken over de waterschappen en ook over de tarieven. "Ik heb toen een motie ingediend om ervoor te zorgen dat waterschappen zo efficiënt mogelijk gaan werken . Op die manier kunnen de tarieven enigszins in  de hand gehouden worden." De regering heeft al aangekondigd dat ze de tarieven wil vereenvoudigen. Straks zul je nog maar twee bedragen gaan betalen: het ene bedrag voor het waterbeheer, het ander voor schoon water. "Daarnaast blijkt er veel efficiencywinst te behalen te zijn door betere samenwerking met gemeenten,"zegt van Lith. "Die zijn namelijk ook voor een deel verantwoordelijk voor het water, met name het waterleidingnet en de riolering."
Gaat uw motie leiden tot tariefsverlaging? "Nee, daar moeten we eerlijk over zijn" zegt van Lith. "Er zal de komende jaren steeds meer geld nodig zijn om de voeten droog te houden en de kwaliteit van het water verder te verbeteren. De stijging van de tarieven moet alleen minder steil worden dan de afgelopen jaren het geval is geweest."
De motie is met een ruime meerderheid aangenomen. Maar gaat de Tweede Kamer hier wel over? Nee dus. De waterschappen zijn autonoom. Maar ze snappen volgens van Lith heel goed, dat ze naar de geluiden in de maatschappij moeten luisteren. Van Lith wijst erop dat het gekozen overheden zijn. "Elke burger kan dus via zijn stem invloed uitoefenen op het beleid van de waterschappen." Het toeval wil, dat er dit jaar in veel waterschappen verkiezingen worden gehouden. Je zou dus als burger kandidaten kunnen vragen naar hun  standpunt over de tarieven en dat mee laten wegen in je stemgedrag. Op die manier kun je nog iets doen met je frustratie over die hoge tarieven.
Informatie over die verkiezingen is te vinden op de site van de Unie van Waterschappen: http://www.uvw.nl/ .