Een miljoen Nederlanders gebruikt antidepressiva. Maar de redenen om te gebruiken lopen nogal uiteen. Voor mensen met een zware depressie is het letterlijk een levensreddend medicijn en zijn de voordelen groter dan de nadelen. Maar het wordt ook voorgeschreven voor stoppen met roken, slaapstoornissen, overgangsklachten, zenuwpijnen of een burn-out. Minister Edith Schippers kondigde een maand geleden een grootscheepse campagne
‘Omgaan met depressie’
aan. In 2030 wil zij het aantal depressieven met 30 percent omlaag hebben.
Soorten antidepressiva
Bijna alle antidepressiva verhogen indirect de hoeveelheid signaalstof serotonine. Ze zorgen ervoor dat het niet wordt teruggestopt in de cel. Grofweg de
meeste antidepressiva
die gebruikt worden zijn selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s), zoals citalopram, paroxetine, sertraline en fluoxetine. De oudere tricyclische antidepressiva worden vooral bij ernstigere depressies gebruikt en kennen wat meer bijwerkingen.
Het taboe rondom depressie
Programmamaker Rianne Spit heeft meerdere keren te maken gehad met zware depressies en heeft samen met stichting Het Witte Bos de website
‘Allesgoed’
opgericht, met verhalen van mensen met een depressie. “Het taboe, de schaamte, het stigma moet eraf. Depressie is geen eenduidig verhaal maar het is een hel waar je doorheen gaat, mensen moeten dit weten. Ik vind het belangrijk om te vertellen dat je niet zomaar aan de antidepressiva gaat, het is geen lichtvaardige beslissing. Het is moeilijk om afhankelijk te zijn van medicijnen en de bijwerkingen zijn vervelend.”
Rianne hield het altijd geheim, want ze wilde geen depressie hebben. “Ik vind het heel eng om hiermee naar buiten te treden maar zelf heb ik ook voorbeelden gehad en nu is het aan mij om dit taboe te doorbreken.Ik heb, net als veel andere mensen die worstelen met depressie, een hele zoektocht achter de rug. Ik wil depressie een gezicht geven. De mensen laten zien die het hebben. Dat je niet de enige bent en dat je je er niet voor hoeft te schamen.”
De zin en onzin van antidepressiva Christiaan Vinkers
, psychiater in het UMC Utrecht Hersencentrum, en ziekenhuisapotheker
Roeland Vis
publiceren in september 2017 het boek “Even slikken – de zin en onzin van antidepressiva’. In dit boek gaan de auteurs in op de geschiedenis van depressie. Worden we inderdaad steeds depressiever en klopt het dat we meer en meer antidepressiva gebruiken? Wie heeft er baat bij deze pillen die, ondanks decennia aan hersenonderzoek, min of meer per toeval ontdekt zijn? En wat zijn de risico’s en de bijwerkingen?
Voorgeschreven door huisartsen
67% van de antidepressiva wordt door huisartsen voorgeschreven. In de richtlijn van het
Nederlands Huisartsen Genootschap
(NHG) wordt aanbevolen dat huisartsen alleen antidepressiva voorschrijven aan mensen die ernstig lijden aan een
depressie
.
Volgens de laatste stand van de wetenschap blijken antidepressiva vooral effectief te zijn voor mensen met ernstige klachten. Bij lichte depressies hebben ze geen effect. Daarom beveelt de
NHG
vooral dagstructurering, leefstijladviezen en kortdurende psychologische behandeling aan en geven ze handvatten voor terughoudend voorschrijven van antidepressiva in de praktijk.
Onder druk
20% van de antidepressiva voor jongeren wordt voorgeschreven door
huisartsen
. Psychiaters Vinkers en Hoogendijk vinden dit een kwalijke zaak. Zij pleiten er voor dat deze medicijnen 100% door kinder- en jeugdpsychiaters worden voorgeschreven.
Hoogleraar Huisartsgeneeskunde
Henriette van der Horst
zegt dat huisartsen soms onder druk gezet worden door patiënten. “Voor een aantal mensen is het makkelijker om te zeggen ‘geef mij maar een pilletje want ik heb geen zin en tijd voor gesprekken’. Deze patiënten zorgen ervoor dat een arts of psychiater dan maar een pil voorschrijven. Vaak zou het, als je naar de ernst van de depressie kijkt, ook anders kunnen.”
Hoogleraar biologische psychiatrie
Witte Hoogendijk
onderschrijft dit. “Voor de arts is het op een gegeven moment makkelijker om het maar voor te schrijven. Dat komt niet alleen door de arts maar ook door de patiënt die er hard aan trekt. Daar kan de patiënt ook niets aandoen want die wordt weer gestuurd door het thuisfront. En dan heb je ook nog de industrie die van dit proces handig gebruik maakt.” Hoogendijk publiceerde samen met journalist Wilma de Rek onlangs het boek 'Van Big Bang tot Burn-out', een boek over stress. In dit boek pleiten zij voor een radicaal andere visie op stress-gerelateerde aandoeningen. "Het is tijd om onze opgefokte verwachtingen onder de loep te nemen. Net als onze ongezonde relatie met de farmaceutische industrie."
Hoogendijk wil een commissie Deetman die aan waarheidsvinding zou kunnen doen en ook tot zelfreflectie van de beroepsgroep kunnen leiden. “Hier moeten we in het vervolg anders mee omgaan. Er moet echt onderzoek gedaan worden naar omkoping en marketing voordat er weer een nieuw middel op de markt komt en het hele circus weer opnieuw begint.”
Het testen van antidepressiva
Henriette van de Horst is samen met Hoogendijk, het Raboud, VUMc en het consortium van huisartsen bezig met een groot onderzoek. Het onderzoek richt zich op het voorschrijven van antidepressiva en hoe specialisten dit zo effectief mogelijk kunnen doen.
Volgens Hoogendijk doet de farmaceutische industrie het onderzoek zelf, met patiënten uit het Oostblok waar corruptie groter is dan in Nederland. “Wat je zou willen is dat je gewoon een netwerk hebt van huisartsen en GGZ-instellingen die, als er een nieuw middel op de markt komt, de effecten, bijwerkingen en risico’s testen voordat het op de markt gebracht wordt.”
Afbouwen
Volgens psychiater Vinkers kunnen de verschillen tussen patiënt erg groot zijn bij het
afbouwen
van antidepressiva. “Het lukt de ene patiënt wel om zonder problemen in één keer te stoppen, terwijl de andere patiënt doodziek wordt, waardoor stoppen niet lukt. Wij kunnen dat niet voorspellen.”
Taperingstrips kunnen helpen bij het afbouwen. Het doel van het project
‘tapering’
is om een oplossing te bieden voor problemen die zich kunnen voordoen bij het afbouwen van antidepressiva, antipsychotica, slaap- en kalmeringsmiddelen en andere medicijnen. De belangrijkste problemen zijn onttrekkingsverschijnselen; fysieke en psychische klachten als gevolg van abrupt stoppen of een te snelle dosisverlaging. Klachten kunnen worden voorkomen door niet in één keer abrupt te stoppen, maar door de dagelijkse dosis in kleine stapjes te verlagen en daarvoor voldoende tijd te nemen.
Vergoeding verzekeraars
DSW en ENO zijn één van de weinige verzekeraars die taperingstrips vergoeden. Zilveren Kruis vergoedt alleen en eenmalig Venlafaxine. Sommige verzekeraars vergoeden de taperingstrips ‘uit coulance’.
Psychotherapie
Ook psychologische interventie kan helpen bij afbouw van medicatie. Hoogleraar Klinische psychologie
Claudi Bockting
rond dit voorjaar een landelijk onderzoek af, waarbij onderzocht wordt of kortdurende psychologische interventies een alternatief zouden kunnen zijn voor antidepressiva. Bockting: “We weten nog niet goed wat voor wie precies het beste is. We zijn nog voorzichtig om aan iedereen het advies te geven om met antidepressiva te stoppen na herstel indien mensen terugkerende depressies hebben. In ieder geval lijkt een korte psychologische interventie na herstel beschermend te werken bij mensen met veel voorgaande depressies.”
Korrelatie Heb je een depressie, zit je ergens mee of heb je vragen? Dan kun je terecht bij
Korrelatie
. Dat is een landelijke organisatie die anonieme, professionele, psychische en psychosociale hulp biedt. Meer info lees je ook op Zorgwijzer.nl
Huisartsen zouden m.i. geen anti-depressiva mogen uitschrijven, wat ze trouwens veel te snel uitschrijven!
De huisarts geeft je trouwens ook een verkeerd afbouwschema.
Als je een SSRI gebruikt, zoals bijv. paroxetine,is het alleen mogelijk, zonder al te veel problemen, om met behulp van taperingstrips te stoppen c.q. af te bouwen.
Taperingstrips worden inmiddels niet meer vergoed door o.a. DSW, volgens mij omdat 'ze te goed werken'.
Afzender: Een ervaringsdeskundige.
En toch ...... vind ik dat dit zogenaamde 'overbodige' niet voor iedereen geld. Het blijft aan arts en patiënt of deze middelen bij die patiënt nodig zijn, aan niemand anders. Ook niet aan een onderzoekje van Kassa.
Ik wil er niet aan denken, dat er hierop straks weer een bezuinigingsregel komt voor iedereen, met desastreuze gevolgen voor de mensen, die er wél baat bij hebben!
Als je wilt stoppen, doe dat dan in overleg met je arts!
Het Is niet voor niets voorgeschreven geweest en daar ben je zelf bij geweest!
Niemand is verplicht iets in te nemen, wat je zelf niet wilt.
Een onderzoek naar calciumantagonisten (amlodipine) en andere bloeddrukverlagers (doxazosine) is ook op zijn plaats. Deze kunnen leiden tot zombie-gedrag en depressiviteit. En dan gooien de artsen er eerder antidepressiva in dan dat ze stoppen met de bloeddrukverlagers, omdat ze de bijwerkingen niet herkennen. Dat is dus heel gevaarlijk.
Mijn man slikt al bijna 20 jaar amitripiline voor zijn zenuwpijn altijd tot volle tevredenheid hierdoor slaapt hij inderdaad een stuk beter. Maar afgelopen week is er iets gebeurt dat ik graag met jullie wil delen. Hij kreeg buikgriep niet meteen iets om van te schrikken maar hij wilde snachts naar het toilet en ging zo onderuit en toen ik hem ging helpen viel hij weer flauw ik geschrokken dus volgende ochtend de huisarts langsgeweest. Wat blijkt nu door de amitripiline blijft je hartslag bloeddruk gelijk en als je dus koorts krijgt of je bloeddruk gaat naar beneden dan kan je lichaam hierop niet reageren en ga je out. Toen we dat hoorde herinnerde we ons dat dit in die 20 jaar dat hij dit slikt al vaker gebeurt was dus bij griep even niet gebruiken.