Zembla spoorde de dader op: 43 jaar na de moord op vier Nederlandse journalisten eindelijk veroordelingen

In 1982 waren de Nederlandse journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag in El Salvador een reportage aan het maken voor de publieke omroep IKON. Onderweg naar de rebellen liepen ze in een hinderlaag van het Salvadoraanse leger en werden ze alle vier doodgeschoten. In 2018, 36 jaar na deze moorden is nog steeds veel onduidelijk en besluit ZEMBLA op zoek te gaan naar antwoorden. Dan wordt duidelijk dat ex-kolonel Mario Reyes Mena opdracht gaf voor de moorden, zijn verblijfplaats is op dat moment onbekend. ZEMBLA spoort hem op en roept hem ter verantwoording in de uitzending 'In koelen bloede'. Nu, 43 jaar na de moordaanslag melden diverse Salvadoraanse media dat hij, samen met twee anderen verdachten alsnog wordt veroordeeld tot vijftien jaar celstraf.

Oud Zembla-journalist Jos van Dongen: "Als je aan een journalist komt dan kom je aan ons allen. Dat was voor mij een belangrijke reden om deze uitzending destijds te maken. Journalisten zijn geen onderdeel van de strijd maar komen verslag doen, die vermoord je niet. Het voelde voor mij als mijn plicht om te achterhalen wie dit gedaan had. Door er constant internationale druk op te houden heeft El Salvador de zaak uiteindelijk ook opgepakt. Dit is nu de eerste zaak in deze burgeroorlog die tot een veroordeling leidt. Ik hoop dat er meer veroordelingen over deze vieze oorlog komen. Naast onze collega’s zijn er duizenden burgers vermoord. Het wordt tijd dat er gerechtigheid komt voor al deze onschuldige mensen.”

De overige veroordeelden zijn oud-minister van Defensie Guillermo García (91) en oud-directeur Francisco Antonio Morán (93) van een speciale politiedienst. Volgens Salvadoraanse media oordeelde de jury na een zitting van elf uur dat de verdachten allen betrokken waren bij de dood van de journalisten.

De IKON-moorden
De Nederlandse journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemsen en Hans ter Laag waren in 1982 in El Salvador voor de publieke omroep IKON. Ze maakten een reportage over de gewelddadige burgeroorlog en wilden een portret maken van een gezin in de stad en een gezin in het guerrillagebied. Op 17 maart 1982 vertrokken ze naar de rebellen, maar liepen in een hinderlaag van het Salvadoraanse leger en werden alle vier doodgeschoten.

Hoofdverdachte Reyes Mena
Kolonel Reyes Mena is door een onderzoekscommissie van de VN in 1993 al aangewezen als “verantwoordelijk voor het plannen van de hinderlaag en de moord”. Een inmiddels ingetrokken amnestiewet verhinderde jarenlang vervolging van de daders. Ook was de verblijfplaats van hoofdverdachte Reyes Mena lange tijd onduidelijk tot Zembla in 2018 ontdekte dat hij al ruim 30 jaar in de Verenigde Staten woonde. Zembla-journalisten confronteerden hem en vroegen waarom hij de opdracht gaf om de vier Nederlandse journalisten te vermoorden. “De zaak is al onderzocht, ik ben nooit aangeklaagd. Jullie zijn een onderdeel van een communistisch plan om wraak te nemen”, zei Reyes Mena destijds.

Naast Jos van Dongen werkte collega Marco de Lange als researcher aan de uitzending.
Kijk de uitzending 'In koelen bloede' over de moordaanslag en de zoektocht naar de schuldigen.