VLOG: wintersporten

Zou je – om het milieu te sparen – niet gewoon thuis moeten blijven? Milouska vindt al jaren van wel, maar haar kinderen denken daar heel anders over! Daarom gaat zij samen met zoon- en dochterlief op onderzoek uit: kan je op een duurzame manier op wintersportvakantie?

Bert Romani, commercieel directeur van de Nederlandse Ski Vereniging heeft een duidelijk antwoord: ‘een wintersportvakantie kan nooit honderd procent duurzaam zijn. Alleen al door de reis er naartoe, stoot je veel CO2 uit. Tachtig procent van de Nederlanders stapt in de auto om vervolgens over de Duitse Autobahn naar de bergen te scheuren. Dat is niet bepaald milieuvriendelijk.’

Volgens Paul Peeters ( associate professor , verbonden aan het Centre for Sustainable Tourism & Transport van de NHTV) verdubbel je zelfs je ecologische voetprint, van 129 m2 naar 259 m2 als je twee weken gaat skiën in de Zwitserse Alpen en je reist met het vliegtuig. En dan is de schade die je aan de lokale natuur toebrengt nog niet meegerekend. Paul Peeters: ‘Het is lastig om algemene conclusies te trekken over de natuurschade in de Alpen. Maar dat er schade is, is evident. Bos maakt plaats voor gladgestreken hellingen met metalen liftconstructies. Grote, betonnen bassins worden aangelegd voor de watervoorziening van sneeuwkanonnen. Nee, van weelderige natuur is dan geen sprake meer’.

Aan de andere kant: als je drie weken gaat backpacken in Thailand stoot je tien keer zoveel CO2 uit dan als je met z’n vieren de auto neemt om een weekje te gaan wintersporten in de Alpen. Als je kijkt naar de CO2-uitstoot van verschillende vakantieactiviteiten, dan kost een dag duiken twee keer zoveel CO2 dan een dagje skiën. 

Eenmaal aangekomen in de bergen en je gaat skiën, dan maak je gebruik van energie- en waterslurpende voorzieningen: liftjes en sneeuwkanonnen. Een klein skigebiedje met twee gewone liften, twee sleepliften en een gondel verbruikt 550.000 kilowattuur per seizoen (120 dagen). Dat staat gelijk aan 120 dagen 534 huizen van energie voorzien. Er zijn vrijwel geen gebieden meer waar ze niet gebruikmaken van kunstsneeuw. De sneeuwkanonnen die deze sneeuw maken, verbruiken tien liter water per seconde.  Als het weer het toelaat, spuiten ze vanaf 1 november tot aan april, 24 uur per dag. Over het algemeen is de watertoevoer geen probleem: smeltwater wordt opgevangen in kunstmatige meren in de bergen of wordt in de lente vanuit het dal omhoog gepompt. Maar ook dat laatste kost veel energie. Met name in drogere gedeelten van de Alpen (delen van Franse en Italiaanse Alpen) kan er in de zomer wel degelijk een gebrek aan water ontstaan.

Professor Herbert Formayer (verbonden aan het Climate Change Center Austria en het Institut für Meteorologie van de Universität für Bodenkultur in Wenen) vertelt:

‘Skiën is niet duurzaam. Zo’n dertig jaar geleden viel het nog mee, maar sinds de jaren tachtig is het aantal toeristen enorm gestegen. Er is nu sprake van massatoerisme in de bergen. Een nieuwe trend is het off pisteskiën en het toerskiën: steeds meer skiërs zoeken het avontuur op buiten de reguliere pistes. Het goede aan toerskiën is dat je de berg opwandelt en geen gebruik maakt van liften en sneeuwkanonnen. Het nadeel is dat je je in natuurgebieden buiten de piste begeeft. En zo verstoor je nog meer rust, juist daar waar wilde dieren zich terugtrekken van de drukke pistes. De beesten worden opnieuw verjaagd, ondervinden veel stress en kunnen – omdat ze in de winter veel kwetsbaarder zijn dan in andere seizoenen – eerder doodgaan. Blijf dus op de bestaande pistes en kies daarnaast een skiresort uit dat onder de boomgrens ligt. De almen die zich onder deze hoogte bevinden, worden in de zomer gebruikt voor landbouw of grazende koeien en vaak goed onderhouden door de boer. Als je boven de boomgrens gaat skiën, dan begeef je je in wilde natuur. Dat zou je zoveel mogelijk moeten beperken.’

Nooit meer naar sneeuw?
Dat hoeft nu ook weer niet. Er zijn verschillende stappen die je kan zetten om je wintersportvakantie te verduurzamen.

Op de reis valt het meeste te winnen: ga niet een weekendje met het vliegtuig op en neer naar Zwitserland, maar probeer te carpoolen: stap je met z’n tweetjes in de auto in plaats van het vliegtuig, dan stoot je al 75 procent minder CO2 uit. Meer personen in de auto is – uiteraard – nog beter. Het allerbeste: reizen met de trein of de bus. Dan stoot je ruim 90 procent minder CO2-uit, dan wanneer je vliegt.

Verblijf vervolgens in een in een skidorp, dat een actief beleid heeft ten opzichte van duurzame energie en geen plannen heeft om uit te breiden met meer pistes, liften en parkeerplaatsen. Boek ter plaatse een duurzaam-gecertificeerde accommodatie. Dat betekent dat de (hotel)eigenaar maatregelen moet nemen om o.a. het water- en energieverbruik te beperken, afval te verminderen en lokaal in te kopen. Het beste is een simpel appartement, waar je zelf kookt.

Schakel een berggids in als je wilt skiën buiten de piste: hij kent de rustgebieden van wilde dieren. En wissel het skiën af met andere activiteiten: een mooie wandeling in de bossen, langlaufen of sleetje-rijden. Voor deze activiteiten maak je geen gebruik van kunstsneeuw en skiliften. Energiezuinig dus. 

Een goed voorbeeld van een duurzame winterbestemming is Werfenweng, een dorpje vlak boven Salzburg (Oostenrijk). Werfenweng is aangesloten bij de Alpine Pearls, een organisatie die een duurzame reis naar de Alpen stimuleert, door ter plaatse CO2-neutraal vervoer aan te bieden en een gratis taxi-service voor mensen die met de trein zijn gekomen. Werfenweng kreeg in 10 jaar voor elkaar dat het aantal treintoeristen is toegenomen van acht naar 25 procent. En dat terwijl het dorp geen treinstation heeft en dichtbij het vliegveld van Salzburg ligt! Werfenweng is autoluw, heeft een gratis skibus op gas rijden (voor alle skiërs), alle elektrische auto’s in het dorp rijden volledig op zonne-energie en het dorp heeft een ruim aanbod aan groene accommodaties. Je mag gratis deelnemen aan ‘low-impact activiteiten’ als schaatsen, langlaufen, sleerijden of paardrijden.

Uiteraard kan je nog veel meer maatregelen: koop geen nieuw skimateriaal, koop tweedehands kleding en –ski’s of huur ter plaatse. Laat geen afval achter op de berg, lunch niet elke dag in een hut, maar neem je eigen boterhammen mee. Gooi geen sigarettenpeuken in de sneeuw.

Meer informatie over de Alpine Pearls: https://www.alpine-pearls.com/
Meer informatie over Werfenweng: http://www.werfenweng.eu/
Meer informatie over de duurzame wintersportvakantie: http://www.wintersporteuropa.nl/tips-duurzame-wintersport/