Emma Wortelboer is presentator van het tv-programma Spuiten en Slikken. Ze kookt nooit, maar haalt een maaltijd bij een van de afhaalrestaurants bij haar in de buurt. Ze kan bijvoorbeeld erg genieten van een ‘frietje kapsalon’ bij de snackbar. Maar hoe duurzaam is patat eigenlijk?
Duurzamer dan rijst
De aardappel is hartstikke duurzaam. Dat blijkt uit een rapport van Blonk consultants . Uit onderzoek blijkt dat (gekookte) aardappels duurzamer zijn dan (gekookte) rijst. Bij het telen van rijst heb je veel uitstoot van broeikasgas vanwege het onderwater zetten van de rijstvelden. En rijst heeft een lagere opbrengst per hectare. Er is geen onderzoek waarin frites en rijst worden vergeleken, maar het zou best kunnen dat frites en witte rijst elkaar op het gebied van duurzaamheid niet ontlopen.
Goudgeel en knapperig
Aardappelboer Arwin Bos in Zwanenburg heeft de frites-aardappelen op het land staan. Het zijn Agria’s : “Dit ras is heel geschikt voor frites”, vertelt hij. ”Hij is mooi geel van kleur: de Nederlandse consument wil een goudgeel frietje. Hij heeft een goede bakkwaliteit: hij is van buiten perfect knapperig en smaakt binnenin naar aardappel. En hij is langwerpig, je kan er mooie lange frietjes van maken.”
Aardappelziekte
Bos teelt gangbaar, maar zo duurzaam mogelijk. “We zaaien bloeiende grasranden in om natuurlijke vijanden te lokken”. Maar aan spuiten tegen de aardappelziekte ontkomt hij niet. “De aardappelziekte is zo agressief dat het onmogelijk is om ze biologisch te telen. Dan loop je het risico dat de hele oogst mislukt.” Dat overkwam in 2016 de biologische aardappelboeren. Een groot deel van de biologische aardappeloogst ging verloren. En dat is niet alleen een drama voor de boeren die het overkomt, maar ook een probleem voor de verse friteskraam die biologische patat verkoopt.
Mislukte oogst
Door die grote uitbraak van de aardappelziekte, zaten biologische friteszaken afgelopen zomer opeens zonder aardappelen. Eigenaar Roderick Heijningen van De Frietwinkel in Utrecht: “De biologische fritesaardappelen waren gewoon op.” De Frietwinkel liet zijn klanten overigens wel netjes weten dat er even geen bio in de friteszak zat. Nu de nieuwe oogst er is, zijn er weer volop bio-frites beschikbaar.
Nieuwe rassen
Maar redding is nabij. De biologische aardappeltelers ontwikkelden nieuwe aardappelrassen die resistent zijn tegen de gevreesde aardappelziekte. Dat deden ze samen met hoogleraar biologische plantenveredeling Edith Lammerts van Bueren van de Universiteit Wageningen en het Louis Bolkinstituut . Daar kwam onder andere De Sevilla uit, een fritesaardappel die niet zo vatbaar is voor de aardappelziekte. Carel Bouma, een van de telers die hier aan meewerkte, levert de biologische aardappels aan De Frietwinkel en probeert de eigenaren te interesseren voor de resistente aardappel.
Supermarkt
De Sevilla aardappel is niet de enige nieuwe aardappel die de biologische aardappeltelers ontwikkelden. Totaal werden ruim 10 rassen ontwikkeld. Met de supermarkten is in een convenant afgesproken dat zij de nieuwe rassen gaan verkopen, zo weten de boeren dat zij door kunnen gaan met de teelt van de sterkere soorten. In de schappen van de supermarkten liggen nu al de Carolus en de Vitabella, meer resistente aardappelen volgen.